5.1 Per deelzone

5.1.1 Park op buurtniveau

1. Een ruim park
   Een open golvend park, doorlopend tot in de wijk én tot tegen de spoorwegberm, creëert een maximale en speelse groene ruimte met het noord-zuid fietspad als stevige ruggengraat

2. Een open park
   Een centrale open ‘green’, met solitaire bomen en boomgroepen, krijgt lineaire uitlopers die infiltreren in de wijk en een groene rand als afbakening langs de Hertoglei en de spoorlijn

3. Een attractieve ruggengraat
   Langsheen het fietspad volgt de waterbuffering het reliëf. In combinatie met bloementuinen en speelplekken ontstaan intensieve attractieve plekken als overgang naar de binnentuinen

4. Diverse circuits
   Een netwerk van fiets- en wandelpaden doorheen het park, legt aan alle kanten linken met de omgeving en biedt variatie voor fietsers en wandelaars in het park zelf

5. Extensief beheer
   Partijen met grassen en veldbloemen verlevendigen de wandeling doorheen het park en definiëren de open plekken. Integreren van bestaande taluds minimaliseert het grondverzet

6. Geïntegreerde plekken
   Verspreide en afwisselende speelplekken werken uitnodigend (geen harde infrastructuur), groene parkings worden geïntegreerd in de randen langs de Hertoglei en de Fodderiestraat

DETAILUITWERKING SPORTHAL

• Door middel van een parkeerboswordt het parkeren ingepast in het park.

• De hal wordt gecamoufleerd door solitairen aan de noordzijde(+ groene gevels aan de zuidzijde). De ingang krijgt een informeel voorplein binnen het park dat ruimte biedt voor een terras.

• Randpromenade met hoge grassen op de overgang van de Hertoglei en het park vangt het reliëfverschil helder op.

Profiel C-C´: detail randpromenade ter hoogte van laad- en lospunt sporthal ( Eventueel met parkeren of groenstrook tussen de bomen)

D-D´profiel Hertoglei langs het spoor - Vernieuwing op bestaand profiel met extra bomenrij en voetpad aan de parkzijde.

een willekeurige boomstructuur en gebruik van hoge grassen maakt een informele parkeerplaats

een promenade langs de parkrand, uitgevoerd in parkverharding maximaliseert het gebruik en de sfeer van het park

klimop tegen stalen kabels zorgt op termijn voor een groene gevel van de sporthal

een informeel voorplein met ruimte voor een terras en een doorgezette losse bomenstructuur

de ontsluiting van zowel parkeerplaats als sporthal via het park zorgt voor een functionele relatie tussen sporthal en omgeving die vormgegeven moet worden.
DETAILUITWERKING PADEN

• Het centrale fietspad wordt door een gespannen boog en een ritmiek van elementen als bloemenvelden, wadi´s, lineaire boomstructuren en kruisingen met andere paden een spannende route.

• Het gebruik van parelgrind, los of als strooilaag op asfalt vormt de basis parkverharding.

• Kassei met grasvoeg begeleidt de fietscurve en dient als uitwijkruimte en verharding voor bijzonder verkeer zonder dominant te zijn in het parkbeeld.

• Het doortrekken van het asfalt met parelgrind als stroken in de betonverharding van de woonerven zorgt ervoor dat doorgaande fietspaden herkenbaar blijven en schept een rijkdom aan materialen.

principeprofiel fietspad/curve principeprofiel parkas principeprofiel dwaalpad

5.1.2 Woonerven

• • Rechte, smalle rijstrook gecombineerd met voetgangerszone, beperkte kruisingsmogelijkheden, keermogelijkheid op het einde

  • Verkeersruimte aan de zuidzijde, groene verblijfszones aan de noordzijde.

  • Toepassing van lineaire groenstroken, bomenrijen doorlopend in het park, grassen, …

  • Centrale publieke groenruimte (zitmogelijkheden, …)

een ruimte die wordt gedomineerd door groen maakt het park voelbaar

een mixzone van groene parksfeer en minimale verharde stadssfeer

gebruik van park en stadselementen in een lineaire, verspringende structuur benadrukt de relatie met het park

schetsinvulling van het programma met groen en verhardingselementen uit zowel het parkgebied als de wijkstraten

verspringende groenelementen met een vrijliggende langzaam verkeersas vormen het hart van de erven

lineaire structuren versterken de zichtlijnen, siergrassen en bomen creëren volume

programma´s geïntegreerd in het patroon

bomen Cat 2

principeprofiel woonerf

5.1.3 Semi-private binnengebieden

• • Vernauwing-verbreding: tuinkamers met onderlinge verbindingen, toegangen

  • Extra doorgangen naar de straat door poorten uitgevoerd in hekwerk(semi-privaat)

  • Tuinkamers met verschillend karakter: BBQ, picknick, bloemen, spel, fietsen

  • Fiets- en tuinbergingen, opvang reliëfverschillen in publieke ruimte

Principeuitwerking hoogteverschil in binnentuin

ONTWERPPRINCIPES IN EEN VOORBEELDUITWERKING

een gefragmenteerde ruimte ontstaan door aangrenzende tuinen en terrassen.

parkinfiltratie door tapijt van extensief gras met solitaire en geclusteerde bomen

een gordel van hagen maakt de ruimte één. sierhekwerk markeert overgangen naar publiek.

het pad slingert door de ruimte als een dwaalpad waarbij bestemming niet centraal staat

door plaatselijke verbredingen en uitstulpingen ontstaan plekken en tuinontsluitingen

het grastapijt vormt een uitvergrote voortzetting van het golvende grastapijt uit het park. waardoor de plekken privacy krijgen en zitplekken worden

voorbeelduitwerking
3 TUINEN MET 1 SFEER: DE PARKTUIN

Versterkte/meer gecultiveerde werking van het park: glooiende grasheuvels, dolomietpaden, siergrassen bieden ruimte voor intieme plekjes(tuinkamers)

3 TUINEN, 3 CONCEPTEN, 3 BELEVINGEN

De drie tuinen hebben elk een eigen lengte, plaatsing van doorsteken en schakeling van langsgeplaatste volumes. Die eigenheid wordt vertaald in een eigen vormconcept per tuin. Door het telkens anders toepassen van dezelfde sfeerelementen gaat de beleving per tuin verschillen. Deze variatie geeft daarnaast aan bewoners het gevoel een unieke tuin te bezitten.

sfeerreferenties: mix van gemaaide en siergrassen op een heuvellandschap.

principeprofiel binnentuin, met werking van hoogteverschillen en ruimtebeleving door de heuvels
DETAIL OVERGANGEN COLLECTIEF-PRIVAAT

een beukenhaag, die de collectieve tuin omsluit, maakt er één ruimte van.

door alle private toegangspoorten hetzelfde te maken blijft de tuin collectief.

zuidgeoriënteerde tuinen: een erfafscheiding van 1 meter hoge haag.

noordgeoriënteerde tuinen: een erfafscheiding van 2 meter hoge haag.

appartementen: een hekwerk met ervoor een meter hoge haag.

DETAIL OVERGANGEN COLLECTIEF-PUBLIEK

transparant sierhekwerk geeft de collectieve tuinen status en maakt een aantrekkelijke relatie in plaats van harde scheiding

een simpele, formele tuinpoort scheidt de collectieve en publieke ruimte. door een plaatsing direct aan de straat worden vervelende hoekjes voorkomen.

DETAIL TUINKAMERS

door het heuvelrijke parklandschap en de hoge grassen worden plekken intiem.

een tuinkamer is sober van ontwerp en moet ruimte bieden aan zowel verblijf, feestjes als kleinschalige recreatieve activiteiten( bv. badminton)

DETAIL FIETSPARKEREN

fietsparkeren kan in uitstulpingen in de grasheuvels, door een harde wand waarin de fiets wordt geparkeerd valt deze niet op.

5.1.4 Oostlaan

• • Asymmetrisch profiel als reactie op twee gevels

  • Ondergeschiktheid aan het woonerf

  • Groenstructuur bindt programma´s in gevoelsmatige zin. De collectieve tuinen worden naar de straatzijde wel afgeschermd met hekwerk

ONTWERPPRINCIPES

een ruimte die wordt doorsneden door assen schept een ritmiek van kruispunten

kruispunten worden pleinen die de straat opdelen in ruimten

de werking van de straatwanden wordt door boomstructuren versterkt en schept een asymmetrisch profiel

de brede stoep aan de westzijde wordt beinvloed door de binnentuinen, langs de oostzijde vormt een strook van haaksparkeren en kleine bomen een buffer naar de woningen.

kruisingen met erven worden ontworpen als stoep

parkeren in een losse groenstructuur

principeprofiel oostlaan, asymmetrisch met haaks parkeren

5.1.5 Noordstraat

• • Voorkeursprofiel Louisalei, te hernemen in de lus met de Fodderiestraat als typeprofiel.

  • Bomenzones voor inpassing programma´s (parkeren, afvalverzameling, fietshekjes), verlichting in trottoir.

  • Profiel nader te bepalen in functie van architecturaal ontwerp noordzijde.

Standaard profielopbouw Antwerpen: Asfalt wegdek, langsparkeren op kassei afgewisseld met bomen met daarachter een stoep

principeprofiel noordstraat: een formeel profiel met allure, langsparkeren tussen de bomen (Hoboken)

alternatief profiel ifv architectuur/parkeren, eenzijdig langsparkeren tussen grote bomen

5.1.5 Noordstraat

• • Voorkeursprofiel Louisalei, te hernemen in de lus met de Fodderiestraat als typeprofiel.

  • Bomenzones voor inpassing programma´s (parkeren, afvalverzameling, fietshekjes), verlichting in trottoir.

  • Profiel nader te bepalen in functie van architecturaal ontwerp noordzijde.

Standaard profielopbouw Antwerpen: Asfalt wegdek, langsparkeren op kassei afgewisseld met bomen met daarachter een stoep

principeprofiel noordstraat: een formeel profiel met allure, langsparkeren tussen de bomen (Hoboken)

alternatief profiel ifv architectuur/parkeren, eenzijdig langsparkeren tussen grote bomen

5.1.6 Spoortunnel

SCHETSONTWERP INFRABEL

Het ontvangen ontwerpdossier van Infrabel gaat uit van een doorgeperste betonkoker onder het spoor door, decentraal gelegen aan het Kruispunt Harold Rosherstraat. De Fronten van de tunnel verwijden zich in de vorm van een zwaluwenstaart. De betonnen geveldelen volgen daarin het profiel van de spoorberm.

talud scanfilzijde

talud Polderzijde

projectie van de spoortunnel inplanting over de plankaart Beeldkwaliteit

vooraanzicht van de tunnel

lengtesnede door de tunnel
VISIE

De staat van het ontwerpdossier is al vergevorderd, wat vraagtekens oproept bij de mate waarin de beeldkwaliteit nog van invloed is. In alle hier besproken voorstellen gaan we uit van een behoud van het ontwerp van Infrabel. Enkel door toevoegingen trachten we de beoogde ruimtelijke kwaliteit te bewerkstelligen. Centraal staat de potentie om het fietspad op een grotere schaal te laten functioneren; niet enkel voor de wijk Scanfil, maar net zo goed voor Hoboken, fietsers langs de Schelde en dus de regio.

Naar aanleiding hiervan is gekozen voor een categorisering in 3 complexiteitsniveau´s, welke onafhankelijk van elkaar kunnen worden behandeld.

Allereerst kan de tunnel worden bekeken in relatie tot zijn functie als optimale ruimtelijke verbinding(positionering), verder is de tunnel als element nauw verbonden aan de sferen waartussen hij zich bevindt(vormgeving) en moet hij simpelweg gebruiksvriendelijk en veilig zijn(aankleding).

Positionering

Hangt nauw samen met 3 aspecten:

• Verkeerstechniek: veilige aansluiting op bestaand kruispunt, logische aansluiting op het fietspad

• constructie: hoogte van spoorberm ivm goed aansluitende onderdoorgang, positionering van de bovenleidingpalen

• Esthetiek: doorgaand perspectief, vloeiende aansluitingen

Discussievoorstel vanuit twee opties:

• Bajonetverbinding: Positionering idem naar schetsontwerp Infrabel, naast het kruispunt en de fietspadcurve. Remt de fietser af alvorens deze het kruispunt aan de Harold Rosherstraat bereikt en maakt daarnaast de fietser op het kruispunt ondergeschikt aan de automobilist. De ongelijkwaardige aansluiting op het kruispunt maakt de inpassing van de fietser mogelijk binnen de bestaande (hooguit licht aangepaste) kruispuntconfiguratie. De bajonet in de verbinding tast zowel het perspectief als de voortgang van de fietsers aan en maakt de route daarmee minder voor de hand liggend en sociaal veilig.

• Lineaire verbinding: In het verlengde van het fietspad en de Harold Rosherstraat. Sluit aan op de structuur van het Masterplan Scanfil, versterkt de beleving van de fietsroute, het perspectief en daarmee de sociale veiligheid. Vraagt om een totale herziening van het bestaande kruispunt aan de Harold Rosherstraat naar een evenwaardige behandeling van fietser en gemotoriseerd vervoer. Heeft implicaties voor de positie van de bovenleidingpalen langs het spoor en zou onderzocht moeten worden naar haalbaarheid wat betreft de hoogte van de spoorberm.

Vormgeving

De spoortunnel is dé plek waar de overgang van werelden het sterkst voelbaar is; van de ongepolijste natuur(polder) en industrie naar de gestileerde nieuwbouwwijk. Deze overgang kan sterker worden benadrukt (met behoud van het technische tunnelconcept) door het toepassen van een siergevel en/of fronten die de tunnel en de twee kantenbeleving accentueren. Door middel van strakke lijnen en staaltoepassingen sluit de tunnel aan bij zowel de materialen en vormentaal van woonwijk als industrie.

Aankleding

De gevels en vloeren vragen om passende verlichting en signalisering. Door een verticale gevelgeleding wordt de fietser optisch afgeremd en de ritmiek langs het fietspad in de wijk Scanfil subtiel doorgetrokken tot aan de Harold Rosherstraat. Tekstuele signalisering op of in de gevels verwijst de fietser naar diens fysieke context. Slimme toepassing van verlichting zorgt voor sociale veiligheid, een sterke nachtelijke uitstraling met een minimalistische ingreep. Een combinatie van verlichting en signalisering geniet de voorkeur. Een mogelijke toepassing van stalen damwanden voor de siergevel refereert naar de Scheldekaaien en biedt extra mogelijkheden bij de aankleding.

Opengewerkt tunnelfront met siergevels en signalisering

kunstzinnige combinatie van sfeer- en functionele verlichting

signalisatie uit beton of staal gefreesd

ruw staal van damwanden als verwijzing naar de schelde

Combinatie van okerkleurig staal en beton markeert de overgang

5.2 Totaal

5.2.1 Schetsplan

5.2.2 Overgangen

relaties tussen parkrand-tuin-erf en wijkverdeelstraat in een overzicht

5.3 Facetten

5.3.1 Hoogtelijnen

BESTAANDE SITUATIE

• Harde overgangen worden afgewisseld door zacht glooiende hellingen.

NIEUWE SITUATIE

• Hoogtelijnen zijn opgelost tot een vloeiende lijn ter hoogte van het fietspad, de hertoglei en de Oostlaan, tot een keerwand ter hoogte van de wadi´s.

• In de collectieve tuinen van de woonlinten wordt het hoogteverschil opgelost in trappen.

• De oostzijde van het park sluit aan op het woongebied door vlakke plateau´s ingericht als speelvelden.

• De westzijde van het park is een glooiende helling met heuvels en dalen waarvan de parkassen bepalend zijn voor de hoogten. Deze zone heeft de mogelijkheden om overschotten en tekorten in grondverzet te compenseren en bestaande gradiënten te integreren.

referentie glooiende heuvels westzijde park

Bovenstaand plan is nog gebaseerd op de vorige onderlegger. Dit doet echter geen afbreuk aan de principes die erin verwerkt zitten

Getrapte hoogtewerking in erven en tuinen

5.3.2 bomen

• • Sterke parkcontour die met snelgroeiende boomsoort aansluit op de Boombekelaan aan de andere zijde van de spoorlijn (plataan, cat. 1)

  • Luchtige verbindingen naar de wijk begeleid door Fraxinus (cat. 2) sluiten aan bij de bestaande grote linde in het noordelijkste erf

  • Parkeren in een kleur en geurrijke mix van meerstammige prunus Avium & hoogstammige prunus rosea(cat 2. & 3)

  • Handhaving van grote bomen waar mogelijk in het park (eik, wilg, moerascypressen, plataan: Cat 1)

  • Voortzetting Acer platanoides als markering parkovergang(Cat 1&2)

  • Park voorzien van grote statige bomen (rode beuk, eik; cat 1&2)

  • Binnentuinen voorzien van transparante en felgekleurde exoten voorzien de tuinen van een frisse uitstraling met een lichte uitstraling op het park en de Oostlaan (gleditia & Amulanchier; Cat 2&3)

solide plancontouren

bloemrijk parkeren

veelzijdig park

uitgesproken binnentuinen

5.3.2 bomen

5.3.3 Verlichting

• • Toepassing van verlichting afstemmen op boomplaatsing ten aanzien van bekabeling.

  • Straten voorzien van reguliere straatlantaarns, geschrankt ten aanzien van de bomen.

  • Open perspectieven in de erven handhaven door het toepassen van verlichting aan de gevel

  • Byzondere verlichting van de parkas door eenzijdig geplaatste ritmiek van overhangend armatuur

  • Afbakening en veilig maken van het sportcluster door het hanteren van een functioneel armatuur op 4m hoogte.

  • De spoorberm wordt door zijn alternatieve profilering voorzien van een armatuur met twee koppen. De ene zijde verlicht het fietspad sfeervol en toch functioneel, de andere zijde is een zeer functionele straatverlichting.