Welkom op www.antwerpen.be - RUP PROVINCIEHUIS-HARMONIE

BIJLAGE B: CULTUURHISTORISCHE NOTA

Deze nota werd opgemaakt door de dienst monumentenzorg van de stad Antwerpen (tel +32 3 338 22 70 – monumentenzorg@stad.antwerpen.be)

B.1. Context

Deze nota is het resultaat van het onderzoek naar de cultuurhistorische elementen en waarden van het plangebied voor het ruimtelijk uitvoeringsplan Harmonie. Het is een leidraad voor de ontwerpers om de relevante cultuurhistorische waarden op een evenwichtige manier te integreren in het ruimtelijk uitvoeringsplan.

Het studiegebied van RUP Harmonie is gelegen in de negentiende-eeuwse gordel van Antwerpen tussen de Leien en de Singel ten zuidoosten van de historische binnenstad. Aanleiding voor de opmaak van het RUP is het ontwerp van een masterplan voor de provinciesite en de omvorming van feestzaal Harmonie tot stille ruimte. De procesnota die het ruimtelijk uitvoeringsplan voorafgaat werd goedgekeurd door het college op 20 februari 2008.

Voor het onderzoek naar de cultuurhistorische erfgoedwaarde werd het plangebied uitgebreid tot een vanuit dat oogpunt coherent geheel. Het omvat volgende straatassen (of delen ervan) met hun bijhorende bebouwing: Jan Van Rijswijcklaan, Lange Lozanastraat, Harmoniestraat, Mozartstraat, Koningin Elisabethlei, Prins Albertlei, Mechelsesteenweg en bevat het Harmoniepark en het Koning Albertpark.

[image]

Figuur: afbakening plangebied cultuurhistorisch onderzoek

In het plangebied bevinden zich twee beschermde monumenten.

Op 10 juli 1997 werd feestzaal Harmonie, gelegen aan de Mechelsesteenweg 216, 2018 Antwerpen beschermd als monument bij ministerieel besluit. Deze bescherming omvat de feestzaal en de voormalige oranjerie, gelegen Mechelsesteenweg-Harmoniestraat-Mozartstraat.
Op 25 oktober 2011 werd Huize Herbosch, gelegen aan de Koningin Elisabethlei 26, 2018 Antwerpen beschermd als monument bij ministerieel besluit. Deze bescherming omvat Huize Herbosch met inbegrip van de omringende parktuin.

Het plangebied van het ruimtelijk uitvoeringsplan valt in het boekdeel 3nC van de inventaris van het cultuurbezit ‘Bouwen door de eeuwen heen’. Sinds september 2009 wordt deze inventaris ook juridisch vastgesteld. Beide inventarissen geven een overzicht van niet-beschermde waardevolle gebouwen. Voorwaarde voor opname is dat het gebouw een historische, artistieke, socioculturele, volkskundige, wetenschappelijke en/of industrieelarcheologische waarde heeft. Daarnaast speelt ook de zeldzaamheid, de gaafheid, de authenticiteit, de representativiteit, de ensemblewaarde en de contextwaarde een rol. Ook de directe omgeving telt mee. Of een pand wordt opgenomen in de inventaris hangt af van een globale beoordeling van al deze aspecten.

Op onderstaande kaart worden de inventarispanden aangeduid met een stip en worden de percelen van de beschermde monumenten ingekleurd.

[image]

Afbeelding: aanduiding van panden met een juridisch statuur vanuit het oogpunt monumentenzorg

B.2. Historiek

Vanaf 1221 bevond het plangebied zich in de vrijheid van Antwerpen. In dit gebied, gelegen buiten het centrum, was het stadsrecht eveneens van kracht. Reeds in de 15e eeuw had de vrijheid haar territoriale afbakening die ze gedurende gans het Ancien Régime zou behouden. Het was een gebied met een ruraal karakter, gekenmerkt door landerijen, hovingen, boomgaarden en hofsteden. Dit karakter zou het behouden tot in de eerste jaren van de 17e eeuw. In tegenstelling tot de stad intra muros, kende de vrijheid slechts een geringe bevolkingsdichtheid.

In de vrijheid bevond zich ter hoogte van de grens met Berchem het Papenmoer. Dit moerasgebied wordt reeds vermeld in bronnen uit 1227. Verondersteld wordt dat hier aan moerontginning werd gedaan door de geestelijken van het Onze-Lieve-Vrouwekapittel (Prims, 1930). Omstreeks 1400 werden deze gronden aangekocht door het stadsbestuur en omgevormd tot galgenveld, een functie die het nog tot 1703 zou behouden. Niet ver daar vandaan bevond zich sinds 1232 Terzieken, de oude leprozerij van Antwerpen. Deze was gelegen tegenover het galgenveld op de hoek gevormd door de huidige Mechelsesteenweg en de Koningin Elisabethlei.

Belangrijk voor de ontwikkeling van het gebied waren de landwegen die het centrum van Antwerpen met de buitenwereld verbonden. Een belangrijke weg liep vanaf de Sint-Jorispoort door de vrijheid naar Mechelen, Brussel, Lier en Leuven. Deze weg wordt in bronnen vermeld als ‘Steenweg buiten de Sint-Jorispoort’, ‘Mechelsesteenweg’ of ‘Steenweg naar Terzieken’ en is vandaag de Mechelsesteenweg. De Mechelsesteenweg,

die gericht was naar Brabant, werd door vorsten gebruikt ter gelegenheid van hun Blijde Inkomst in de stad. Het belang ervan wordt mede ondersteund door het feit dat deze reeds in 1400 gekasseid was. Daarnaast bediende de Mechelsesteenweg ook het lokaal verkeer naar Wilrijk via de zogenaamde Wilrijksebaan, die het tracé van de huidige Koningin Elisabethlei volgt. In de buurt van het galgenveld was de Wilrijksebaan nog met de stad verbonden via de ‘Galgestraat’, de huidige Lange Lozanastraat, die diende voor het overbrengen van de ter dood veroordeelden vanuit de stad naar het galgenveld.

[image]

Afbeelding: detail uit ‘Marchionatus Sacri Romani imerii’, Claes Jansz. Visscher, 1624

Vanaf 1542 kwam de Antwerpse vrijheid onder druk te staan, enerzijds door de plunderende benden van Maarten van Rossem, anderzijds vanaf de tweede helft van de 16e eeuw door de spanningen tussen de Staatsen en de Spanjaarden. Op 16 augustus 1542 vaardigde Karel V een edict uit waarmee de opdracht werd gegeven tot de bouw van de stadswallen, later gekend als de Spaanse omwalling. Om strategische redenen was het niet langer toegelaten om binnen de 717 meter vanaf de wallen gebouwen op te trekken, bomen te planten of grachten te trekken. Bovendien moesten alle bestaande bouwwerken binnen deze zone binnen een termijn van drie weken volgend op de uitvaardiging van het edict gesloopt worden.

Dit betekende dat de vrijheid van Antwerpen voor een belangrijk deel werd opgeofferd aan de militaire bescherming en herschapen werd tot een bufferzone. Op de resterende terreinen werden door gegoede Antwerpenaren lusthoven opgericht. Het verdedigingssysteem dat voor Antwerpen werd ontworpen diende lange tijd als model voor andere Europese steden. Gedurende eeuwen zou het gebied buiten de Spaanse omwalling haar karakter behouden. Wanneer in 1830 echter, na de onafhankelijkheid van België, de internationale context gewijzigd was en er een nieuw politiek evenwicht gevonden werd, zou Antwerpen opnieuw een belangrijke rol innemen. België had haar onafhankelijkheid verworven met de steun van de omringende grootmachten op voorwaarde dat het de neutraliteit zou bewaren. Dit basisprincipe werd verankerd in het Verdrag van Londen van 1839.

In 1840 werd een commissie opgericht die zou onderzoeken hoe België neutraal kon blijven ondanks de toenemende spanningen op Europees vlak. Gebaseerd op de theorieën van het concentrationisme, werd een nieuw verdedigingssysteem uitgewerkt. Een onderdeel van dit voorstel was de beslissing om van Antwerpen een verschanst kamp te maken, als wijkplaats voor het leger. Bij bedreiging kon men zich hier terugtrekken om op bijstand van de omringende grootmachten te wachten.

De nieuwe stadsomwalling die werd aangelegd om dit mogelijk te maken, werd onder druk van het groeiende bevolkingsaantal verder van het stadscentrum opgericht. Ze werd voltooid tussen 1859 en 1868 en is gekend als de Brialmontomwalling, genaamd naar militair ingenieur Henri Alexis Brialmont. Vanaf 1864 werd de Spaanse omwalling gesloopt. Hierdoor kwam een grote beschikbare ruimte vrij voor bebouwing, deze zone wordt vandaag aangeduid als de 19e-eeuwse gordel.

[image]

Afbeelding: Antwerpen, plan Scheepers, 1886

De huidige bebouwing in het plangebied van RUP Harmonie kwam tot stand vanaf 1850 en is hoofdzakelijk te situeren in het laatste kwart van de 19e eeuw en de eerste helft van de 20ste eeuw. In tegenstelling tot het gebied gelegen ten noorden van de binnenstad is de bebouwing er residentieel en een afwisseling van herenhuizen, burgerwoningen en appartementsgebouwen. In 1909 werd het gedeelte van de Jan Van Rijswijcklaan tussen de Lange Lozanastraat en de Desguinlei op de gronden van de familie Belpaire aangelegd.

Door de snelle ontwikkeling van het artilleriegeschut zouden de forten en de omwalling rondom Antwerpen algauw hun verdedigingswaarde verliezen. Onder invloed van de toenemende reikwijdte, vernielingskracht en penetratievermogen van de gebruikte artillerie besliste de Belgische regering in 1878 om de fortenlinie verder uit te breiden op 15 kilometer van de stad. Reeds 18 jaar nadat de Brialmontomwalling was opgetrokken, had ze haar initiële doel verloren.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de idee voorgesteld om de Brialmontomwalling om te vormen tot een verkeersring. De Duitse stedenbouwkundig adviseur Werner Schürmann stelde een studie over het Antwerpse grondgebied op waarin expliciet gepleit werd voor de aanleg van een dubbele verkeersring rond Antwerpen. Het project van de kleine ring zou na de oorlog verder uitgewerkt en hernomen worden binnen het Gemeenschappelijk plan van Aanleg voor de Antwerpse Agglomeratie. De definitieve overdracht van de vestinggronden aan de stad Antwerpen en de randgemeenten gebeurde in 1947. Het ontwerp voor de huidige verkeersring werd pas in 1963 aangevat, toen het Amerikaans onderzoeksbureau Frederic R. Harris (Belgium) de opdracht kreeg om de studie van de ring rond Antwerpen te maken. De Intercommunale Vereniging voor de autoweg E3 realiseerde tijdens de daaropvolgende jaren het plan. Op enkele uitzonderingen na gingen alle restanten van de Brialmontomwalling voor eeuwig verloren.

B.3. Methodiek

Voor het volledige plangebied werd van alle bebouwing een foto-opname gemaakt die in straatbeeldplannen aan elkaar werden gevoegd. Per pand wordt een waardeoordeel geformuleerd enerzijds op basis van de individuele erfgoedwaarde en anderzijds vanuit de rol die het vervult in het straatbeeld of de ruimere omgeving. Hierbij wordt rekening gehouden met de architecturale en met de historische waardering. De panden met erfgoedwaarde worden aangeduid en ingedeeld in categorieën. Dit gebeurt na analyse van de stijlkenmerken, bewaringstoestand en archivalische bronnen van het gebouw.

[image]

Afbeelding: straatbeeld Mozartstraat, oneven huisnummers, foto-opname dienst monumentenzorg, 2011

Daarnaast werd voor het volledige gebied een inventaris opgemaakt in tabelvorm waarin een overzicht wordt gegeven van de panden met erfgoedwaarde. Deze panden werden gesorteerd per straat en op huisnummer. Voor elk pand werd een architecturale en historische waardering opgenomen. Daarnaast kreeg elk pand een waardebepaling.

B.5. Waardebepaling

T: beeldbepalend door type
Wanneer voor het gebouw, als type, geldt dat zowel de dialoogwaarde met de omgeving als de uitstraling van de architectuur naar het publiek domein als verrijkend wordt ervaren en inspirerend is voor de ontwikkeling.

T1: burgerhuis uit de 2e helft van de 19e eeuw
T2: burgerhuis uit de 1e helft van de 20ste eeuw
T3: herenhuis uit eind 19e of begin 20ste eeuw
T4: appartementsgebouw uit de 1e helft 20ste eeuw
T5: gebouw bestemd voor dienstverlening of beroepsuitoefening

R: beeldbepalend door reeks
Inspirerend voor de ontwikkeling omwille van de reeksvorming. Het gaat om een groepering van dezelfde of gelijkaardige panden. Dikwijls zijn ze samen gebouwd, maar vaak ook harmonisch naast elkaar gegroeid. Deze reeksen zijn een specifieke kwaliteit omdat ze het individuele pand verschalen naar een grotere maat.

R1: groepering van burgerhuizen
R2: groepering van herenhuizen
R3: groepering van appartementsgebouwen

!: beschermingswaardig

B.6. Conclusie

De bebouwing binnen het plangebied van het RUP Harmonie is heterogeen. Het plangebied wordt gekenmerkt door een aantal grootschalige inplantingen die het een gevarieerd karakter geven: feestzaal Harmonie, brouwerij De Koninck, de Eeuwfeestkliniek, het Provinciehuis, de Gouverneurswoning en het E.B.E.S.-gebouw. Daarnaast wordt het weefsel opgevuld door bebouwing met residentieel karakter, bestaande uit burgerwoningen, herenhuizen en appartementen voor de gegoede burgers.

Alhoewel het gebied reeds een lange geschiedenis kent, kreeg het haar huidige gedaante pas na de sloop van de Spaanse vesten in 1864. In tegenstelling tot de nieuw verkavelde gronden ten noorden van de historische binnenstad waar zich vooral arbeidershuizen en beluiken bevinden, kende het een elitair karakter omwille van de schaal en afwerking van de bebouwing en de aanleg van de straten (cfr. Jan Van Rijswijcklaan in 1909 aangelegd als boulevard). Dankzij het Harmoniepark en het Koning Albertpark beschikt het over groene openbare ruimte, waar de gegoede burgerij eind 19e – begin 20ste eeuw dankbaar gebruik van maakte om haar sociale status te etaleren.

De opmaak van een RUP geeft de kans om de erfgoedwaarde en het karakter van het gebied te verankeren naar de toekomst toe. Dit is de basis van waaruit men vertrekt voor nieuwe ontwikkelingen. Dankzij de herinventarisatie van de Jan Van Rijswijcklaan door het Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed in 2011 werd niet alleen de waardevolle bebouwing juridisch verankerd, het geeft ook de erfgoedwaarde van het gebied aan. Dit werd bij uitbreiding voor de rest van het plangebied gedaan door de dienst monumentenzorg van de stad.

B.7. Bibiliografie

Uitgegeven bronnen:

DE NAVE F., ‘De vrijheid van Antwerpen (van de middeleeuwen tot de tijd van Rubens), in: VOET L.,
VERHULST A., ASAERT G., ‘De stad Antwerpen van de Romeinse tijd tot de 17e eeuw: topografische studie rond het plan van Virigilius Bononiensis, 1565’, Brussel, 1978, p. 59.
LOMBAERDE P. (red.), Vesting Antwerpen. De Brialmontforten., 1997.
PRIMS F., DIERCKX H., ‘Atlas der Antwerpsche Stadsbuitenijen van 1698. Fac-similes van de kadastrale plattegronden van C.J. Van Lyere vergeleken met den tegenwoordigen toestand.’,Antwerpen, 1933.
S.N., ‘Bouwen door de eeuwen heen. Inventaris van het cultuurbezit in België. Architectuur. Deel 3nc, Stad Antwerpen’, Turnhout, 1989.
TIJS R., ‘Antwerpen. Atlas van een stad in ontwikkeling’, Tielt, 2007.
VANDE WEGHE R., ‘Geschiedenis van de Antwerpse straatnamen’, Antwerpen, 1977.

Onuitgegeven bronnen:

Studiebureau Monumentenzorg, ‘Bouwhistorisch en materiaaltechnisch onderzoek van zaal Harmonie, Park Harmonie en Monument Peter Benoît, Mechelsesteenweg 216 in Antwerpen’, 2011.

B.8. Inventaris

afbeelding	waardering	waarde
MOZARTSTRAAT
	Architecturale waardering: Bebouwing met aan de onpare zijde statige neoclassicistische burgerhuizen van drie traveeën en drie bouwlagen van ca. 1900. Bepleisterde en beschilderde lijstgevels met arduinen plinten, geblokte begane grond, centraal balkon of erker, zware kroonlijst met tandlijst op klossen en/of consoles. Rechthoekige of getoogde muuropeningen in geriemde omlijstingen. Pare straatzijde met meergezinswoningen van vijf à zes bouwlagen uit het midden van de 20ste eeuw. Historische waardering: Deze straat is geopend bij KB van 13/11/1879. De namen van componisten in deze buurt werden gegeven in verband met het nabije zomerlokaal van de maatschappij ' de grote Harmonie', dat hier in 1846 werd geopend. Genoemd naar de beroemde componist.
	Mozartstraat 3 Architecturale waardering: Neoclassicistisch burgerhuis van drie traveeën en drie bouwlagen van ca. 1900. Bepleisterde en beschilderde lijstgevel met arduinen plint, geblokte begane grond, centrale balkons met balustrade, zware kroonlijst met tandlijst op klossen en/of consoles. Rechthoekige muuropeningen in geriemde omlijstingen. Ontwerp van architect S. Van Besten dat deel uitmaakt van een ensemble van drie woningen. Historische waardering: Ontwerp van architect S. Van Besten vergund d.d. 1886	T1_R1
	Mozartstraat 5 Architecturale waardering: Neoclassicistisch burgerhuis van drie traveeën en drie bouwlagen van ca. 1900. Bepleisterde en beschilderde lijstgevel met arduinen plint, geblokte begane grond, centrale balkons met balustrade, zware kroonlijst met tandlijst op klossen en/of consoles. Rechthoekige muuropeningen in geriemde omlijstingen. Ontwerp van architect S. Van Besten dat deel uitmaakt van een ensemble van drie woningen. Historische waardering: Ontwerp van architect S. Van Besten vergund d.d. 1886	T1_R1
	Mozartstraat 7 Architecturale waardering: Neoclassicistisch burgerhuis van drie traveeën en drie bouwlagen van ca. 1900. Bepleisterde en beschilderde lijstgevel met arduinen plint, geblokte begane grond, centrale balkons met balustrade, zware kroonlijst met tandlijst op klossen en/of consoles. Rechthoekige muuropeningen in geriemde omlijstingen. Ontwerp van S. Van Besten dat deel uitmaakt van een ensemble van drie woningen. Historische waardering: Ontwerp van architect S. Van Besten vergund d.d. 1886	T1_R1
	Mozartstraat 9 Architecturale waardering: Neoclassicistisch burgerhuis van drie traveeën en drie bouwlagen van ca. 1900. Bepleisterde en beschilderde lijstgevel met arduinen plint, erker en gesloten mezzanino. Rechthoekige muuropeningen, op gelijkvloers onder segmentbogen op Dorische zuilen met balustrades. Ontwerp van architect Reussens. Historische waardering: Ontwerp van architect Reussens vergund d.d. 1886	T3 (inventaris 3nc)
	Mozartstraat 13 Architecturale waardering: Neoclassicistisch burgerhuis van drie traveeën en drie bouwlagen van ca. 1900. Bepleisterde en beschilderde lijstgevel met arduinen plint, centrale balkons met balustrade, zware kroonijst op klossen met consoles. Rechthoekige muuropeningen en geaccentueerd middenrisaliet. Later toegevoegde garagepoort. Identiek pand aan nr. 15. Historische waardering: ca. 1900	T1_R1
	Mozartstraat 15 Architecturale waardering: Neoclassicistisch burgerhuis van drie traveeën en drie bouwlagen van ca. 1900. Bepleisterde en beschilderde lijstgevel met arduinen plint, centrale balkons met balustrade, zware kroonijst op klossen met consoles. Rechthoekige muuropeningen en geaccentueerd middenrisaliet. Indeling van de gevel op de gelijkvloerse verdieping werd gewijzigd. Identiek pand aan nr. 13. Historische waardering: ca. 1900	T1_R1
	Mozartstraat 17 Architecturale waardering: Neoclassicistisch burgerhuis van drie traveeën en drie bouwlagen van ca. 1900. Bepleisterde en beschilderde lijstgevel met arduinen plint, centraal balkon met balustrade, zware kroonlijst op klossen. Rechthoekige muuropeningen in geriemde omlijsting en geaccentueerde middenrisaliet met geblokte omlijsting. Historische waardering: ca. 1900	T1_R1
	Mozartstraat 19 Architecturale waardering: Neoclassicistisch burgerhuis van drie traveeën en drie bouwlagen van ca. 1900. Bepleisterde en beschilderde lijstgevel met centraal balkon met smeedijzeren hekwerk en zware kroonlijst op klossen. Rechthoekige muuropeningen op de verdiepingen met geriemde omlijstingen. Geblokt gelijkvloers. Historische waardering: ca. 1900	T1_R1
	Mozartstraat 23 Architecturale waardering: Neoclassicistisch burgerhuis van drie traveeën en drie bouwlagen van ca. 1900. Bepleisterde en beschilderde lijstgevel met arduinen plint, kroonlijst op klossen en centraal balkon. Middentravee geaccentueerd door pilasters. Op het gelijkvloers raamopeningen met rondboogvormige afwerking. Oculus boven de deuropening. Historische waardering: ca. 1900	T1
	Mozartstraat 25 Architecturale waardering: Burgerhuis van vier traveeën en pseudo-mansardedak. Geaccentueerde linkertravee met poortopening en neoclassicistische dakkapel. Dak opengewerkt door drie oculi en met kroonlijst op klossen. Rechthoekige raamopeningen in geriemde omlijsting met sleutel. Parament van natuursteen afgewisseld met arduin, op arduinen plint. Balustrades opengewerkt met smeedwerk. Horizontale geleding door massieve waterlijst. Historische waardering: Ontwerp van architect De Ley vergund d.d. 1881	T3
	Mozartstraat 20-22 Architecturale waardering: Appartementsgebouw van zes bouwlagen en vijf traveeën. Parement van baksteen en witte natuursteen voor middelste travee en gelijkvloers. Verticale volumewerking in de gevel door vooruitspringende gevelvlakken, horizontale volumewerking door gebruik van bandramen en doorlopende waterlijsten. Terugwijkende dakverdieping onder plat dak. Historische waardering: Ontwerp van architect Janssens&Van Riel vergund d.d. 1936	T4
HARMONIESTRAAT
	Architecturale waardering: Straat met heterogene bebouwing. Enkelhuizen uit einde 19e-begin 20ste eeuw vnl. aan de westelijke zijde, gemiddeld drie bouwlagen met bepleisterde en beschilderde lijstgevel met neoclassicistische kenmerken, lijsten en balkons. Veel voorkomende groepsbebouwing met Art Deco-kenmerken of Lodewijk XVI-decor. Monumentaal complex 'Eeuwfeestkliniek' in de helft van de straat en verder flatgebouwen uit het midden van de 20ste eeuw aan de oostelijke zijde. Historische waardering: Deze straat is enerzijds op gronden Mosselman en anderzijds op gronden Kootmans geopend. Hiermee overeenstemmend lagen hier voor 1850 het Mosselmanstraatje aan de huidige Van Schoonbekestraat en het Kootmansstraatje aan de huidige Lange Lozanastraat. Het Mosselmanstraatje werd in 1850 het noordelijk gedeelte van de huidige Lange Lozanastraat. Het Mosselmanstraatje werd in 1850 het noordelijke gedeelte van de huidige Harmoniestraat en het Kootmansstraatje werd pas ca. 1868 het zuidelijk gedeelte van de straat bij CB van 19/11/1868 geopend als de Harmoniestraat. De naam houdt verband met de nabijheid van het nieuwe zomerlokaal van de maatschappij 'de grote Harmonie', dat hier in 1846 in een tuin op gronden Mosselman werd geopend. De tuin van het nieuwe zomerlokaal is een restant van het 16e eeuwse landgoed Valkenburg. In vroegere eeuwen (vanaf 13e eeuw) was hier de leproosdij gevestigd.
	Harmoniestraat 68 Architecturale waardering: Z.g. 'Eeuwfeestkliniek' bestaande uit een centrale vleugel en een aanpalende vleugel. De oude vleugel telt dertien traveeën en zeven bouwlagen onder plat dak. Gecementeerde lijstgevel op hoge sokkel met getraliede keldervensters. Kolossale rechthoekige vensternissen met Art Deco-motief op de borstweringen. Historische Waardering: Zogenaamde 'Eeuwfeestkliniek'. Bestaande uit een centrale vleugel van ca. 1930 en een aanpalende vleugel van ca. 1980.	'T5 (R 6851)
	Harmoniestraat 78 Architecturale waardering: Enkelhuis van twee traveeën en drie bouwlagen in eclectische stijl met neo-Vlaamse renaissance-inslag. Kenmerkend voor de lijstgevel met bak- en natuursteen op sokkel van arduin zijn de risalietvormende deurtravee, de rechthoekige deur met oeil de boeuf in omlopende renaissance-omlijsting en de venstertravee met ijzeren balkon op voluutconsoles. Historische waardering: 1e helft 20ste eeuw	T2 (inventaris 3nc)
	Harmoniestraat 82-84 Architecturale waardering: Appartementsgebouw van vier traveeën en vijf bouwlagen onder plat dak. Geaccentueerde travee met erker en balkon op de bovenste verdieping onder rondboogvormige bekroning. Bepleisterde gevel die horizontaal gebroken wordt door waterlijsten. Historische waardering: 1e helft 20ste eeuw	T4
	Harmoniestraat 86-88 Architecturale waardering: Eenheidsbebouwing van twee enkelhuizen van twee traveeën en drie en een halve bouwlaag. Bakstenen parement met opgelegd voegwerk op arduinen plint. Verticale gevelgeleding door reliëfwerking in de baksteen, horizontale gevelgeleding door waterlijsten. Rechtertravee met puntgevel waarop gevelsteen aangebracht met bouwjaar '1891', linkertravee met kroonlijst op klossen en tandlijst. Twee balkons met smeedwerk. Segmentboogvormige en één rondboogvormige raamopening met diamantkop. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	T2
	Harmoniestraat 94 Architecturale waardering: Bepleisterde en beschilderde lijstgevel van twee traveeën en drie bouwlagen. Op eerste verdieping rechthoekige raamopening met geriemde omlijsting en balkon op consoles met smeedijzeren hekwerk. Deuropening met erboven oeil-de-boeuf, souterrain. Spiegelbeeld van Harmoniestraat nr. 94. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	R1
	Harmoniestraat 96 Architecturale waardering: Bepleisterde en beschilderde lijstgevel van twee traveeën en drie bouwlagen. Op de eerste verdieping rechthoekige raamopening met geriemde omlijsting en balkon op consoles met smeedijzeren hekwerk. Souterrain. Spiegelbeeld van Harmoniestraat nr. 96. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	R1
	Harmoniestraat 98 Architecturale waardering: Bepleisterde en beschilderde lijstgevel van drie traveeën en drie bouwlagen met souterrain. Rechthoekige muuropeningen met op de eerste verdieping ijzeren balkonleuningen. Sterk afgevlakte gevel. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	R1
	Harmoniestraat 100 Architecturale waardering: Bepleisterde en beschilderde lijstgevel van twee traveeën en drie bouwlagen. Op de eerste verdieping rechthoekige raamopening met geriemde omlijsting en balkon op consoles met ijzeren hekwerk. Spiegelbeeld van Harmoniestraat nr. 102. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	R1
	Harmoniestraat 102 Architecturale waardering: Bepleisterde en beschilderde lijstgevel van twee traveeën en drie bouwlagen. Op de eerste verdieping rechthoekige raamopening met geriemde omlijsting en balkon op consoles met ijzeren hekwerk. Spiegelbeeld van Harmoniestraat nr. 100. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	R1
	Harmoniestraat 104 Architecturale waardering: Bepleisterde en beschilderde lijstgevel van drie traveeën en drie bouwlagen met souterrain op arduinen pui. Rechthoekige muuropeningen met op de eerste verdieping doorlopend geriemde omlijsting en balkon op consoles met ijzeren leuning. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	R1
	Harmoniestraat 108 Architecturale waardering: Neoclassicistisch burgerhuis van drie traveeën en drie bouwlagen. Bepleisterde en beschilderde lijstgevel op arduinen plint met centraal balkon met ijzeren leuning en geprofileerde kroonlijst. Rechthoekige muuropeningen met geriemde omlijsting en rondboogvormige deuropening. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	T1
	Harmoniestraat 112-114 Architecturale waardering: Vrijwel symmetrisch opgebouwd complex van vijf traveeën en drie bouwlagen onder pseudo-mansardedak in een eclectische stijl met neoclassicistische inslag. Gele bakstenen lijstgevel met sober gebruik van natuursteen op hoge sokkel van arduin. Middentravee gemarkeerd door breed bel-etagebalkon op voluutconsoles; gekoppelde vensters, op de begane grond met pilastervormige stijlen en blind boogveld met palmet, op de verdiepingen met smalle waterlijst op uitgelengde consoles. Nauwelijks geprononceerde zijrisalieten, respectievelijk met deur en poort, met paneelversiering op de tweede bouwlaag, ondiep balkon met gebogen ijzeren leuning op de derde. Houten kroonlijst op gekoppelde en uitgelengde consoles. Historische waardering: ca. 1910	T4 (R 6853)
	Harmoniestraat 122 Architecturale waardering: Halfvrijstaande villa, opgevat als tweegezinswoning, in eclectische stijl. Twee traveeën en drie bouwlagen onder haakse, overkragende zadeldaken met dakkapellen. Ruwbouw van bak- en natuursteen gemarkeerd door speklagen en verschillende vormgeving van de muuropeningen. De houten dakconsoles zijn ingewerkt. De begane grond werd in de loop der tijd aangepast. Historische waardering: ca. 1910	T3 (R 6854)
	Harmoniestraat 124 Architecturale waardering: Halfvrijstaande villa, opgevat als tweegezinswoning, in eclectische stijl. Twee traveeën en drie bouwlagen onder haakse, overkragende zadeldaken met dakkapellen. Ruwbouw van bak- en natuursteen gemarkeerd door speklagen en verschillende vormgeving van de muuropeningen. De houten dakconsoles zijn opengewerkt en de bovenvensters zijn voorzien van graffitopanelen. Historische waardering: ca. 1910	T3 (R 6854)
	Harmoniestraat 126 Architecturale waardering: Halfvrijstaande villa, opgevat als tweegezinswoning, in eclectische stijl. Twee traveeën en drie bouwlagen onder haakse, overkragende zadeldaken met dakkapellen. Ruwbouw van bak- en natuursteen gemarkeerd door speklagen en verschillende vormgeving van de muuropeningen. Kenmerkend is de driezijdige erker met bijkomend balkon met fijne ijzeren leuning. De gekoppelde rondboogvormige deurvensters van de bel-étage zijn ingeschreven in een brede rondboog met graffito in de zwik. De dorpels en waterlijst van de topvensters hebben Art Nouveau kenmerken. Het hoekportaal bestaat uit een arcade van twee rondbogen met waterlijst, hoekzuil en inkomdeur in Art Nouveaustijl. Historische waardering: ca. 1910	T3 (R 6854)
	Harmoniestraat 134 Architecturale waardering: Enkelhuis van drie bouwlagen met een parament van baksteen en bepleistering beëindigd door een kroonlijst. Driezijdige erker gevat in een geprofileerde omlijsting die over twee verdiepingen heen loopt met centraal een siermotief. Pseudo-mansardedak opengewerkt met een dakkapel. Gelijkvloers met deuropening en garagepoort. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	T2
	Harmoniestraat 138 Architecturale waardering: Burgerhuis in beaux-artsstijl van drie traveeën en drie bouwlagen dat een eenheidsbebouwing en symmetrisch geheel vormt met de Harmoniestraat nr. 140. Parament van bak- en natuursteen en pseudo-mansardedak met twee dakvensters. Gevelbrede erker met bekronend ijzeren balkon. Segmentboogvormige of rondboogvormige muuropeningen. Gevel verlevendigd met voluutvormig ornament en cartouche. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	T2_R1
	Harmoniestraat 140 Architecturale waardering: Burgerhuis in beaux-artsstijl, van drie traveeën en drie bouwlagen dat een eenheidsbebouwing en symmetrisch geheel vormt met de Harmoniestraat nr. 138. Parament van bak- en natuursteen en pseudo-mansardedak met twee dakvensters. Gevelbrede erker met bekronend ijzeren balkon. Segmentboogvormige of rondboogvormige muuropeningen. Gevel verlevendigd met voluutvormig ornament en cartouche. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	T2_R1
	Harmoniestraat 142 Architecturale waardering: Lijstgevel van drie traveeën en drie bouwlagen met een bakstenen parament met origineel metselverband en arduinen plint. Rechthoekige muuropeningen en rondboogvormige deuropening. Verticale gevelgeleding door volumewerking gecreëerd. Historische waardering: eerste helft 20ste eeuw	T2
	Harmoniestraat 144 Architecturale waardering: Lijstgevel van vier traveeën en drie bouwlagen met bakstenen parament met opgelegd voegwerk op arduinen plint. Verticale gevelgeleding door volumewerking in de gevel, horizontale gevelgeleding door waterlijsten. Asymmetrische raamindeling. Gevel verlevendigd met natuurstenen ornamenten. Kroonlijst op klossen en geometrische consoles. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	T2
	Harmoniestraat 150 Architecturale waardering: Flatgebouw van vijf traveeën en vijf bouwlagen onder plat dak met terras in de stijl van de Nieuwe Zakelijkheid n.o.v. K. De Meyer. Een inventieve architecturale oplossing voor een stomp hoekperceel door opsplitsing van de bovengevel in een recht vlak met hoek van 90° gevormd door balkons en een aansluitend afgerond deel. Begane grond met rechthoekige inkom en garagepoort links en rechts van vijf patrijspoortjes, waarboven nauwelijks onderbroken reeks van vensters van de eerste woonverdieping. Overkragende bovenbouw met accent op aansluitende hoekbalkons. Horizontale ligging der rechthoekige vensters met verticale doorbreking in de derde travee. Het schrijnwerk werd vernieuwd. Historische waardering: Ontwerp van K. De Meyer uit 1936	T4 (R 6857)
	Harmoniestraat 154 Architecturale waardering: Enkelhuis van drie bouwlagen met parament van baksteen en bepleistering op een arduinen plint. Pseudo-mansardedak met dakvenster. Driezijdige erker met bekronend balkon met bakstenen leuning. Op de verdieping drie gekoppelde vensters met origineel schrijnwerk onder waterlijst. Gesloten gelijkvloers met deuropening en garagepoort. Historische waardering: eerste helft 20ste eeuw	T2
	Harmoniestraat 156 Architecturale waardering: Art Deco-appartementsgebouw van 6 traveeën en 7 bouwlagen met een parament van bak- en natuursteen. Verticale gevelgeleding door afwisseling van materiaal. Historische waardering: eerste helft 20ste eeuw	T4
	Harmoniestraat 25a Architecturale waardering: Lijstgevel van twee traveeën en twee bouwlagen, kroonlijst op tandlijst. Parament van baksteen afgewisseld door bepleisterde speklagen op arduinen plint, zes siermuurankers. Twee dakkapellen met rondboogvensters met geprofileerde dagkanten op consoles. Voor het overige segmentboogvormige muuropeningen met gekoppelde vensters, op het gelijkvloers met diefijzers. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	T5
	Harmoniestraat 25b Architecturale waardering: Ten westen van hoofdgebouw van 'Feestzaal Harmonie': z.g. 'Clubhuis voor de derde leeftijd', ondergebracht in de voormalige oranjerie. Vrijwel vierkant gebouwtje van vijf trav. en één bouwl. onder zadeldak (bitumen), middentrav. met portiek onder pseudofronton. Baksteenbouw op arduinen sokkel, gevelbeëindiging met vlakke daklijst, attiek met boogfries. Portiek op met hout beklede zuilen onder puntgevel met centrale rondboognis. Hoge rechth. muuropeningen met afgeronde bovenhoeken en platte bandomlijsting. Historische waardering: Feestaal Harmonie' met gelijknamig park ten zuiden en toegangsgebouw aan Mechelsesteenweg. Sinds 1923 stadseigendom, voordien zomerlokaal van de in 1814 opgerichte 'Société d'Harmonie', vanaf 1829 'Koninklijke Maatschappij de Harmonie'. Vanaf ca. 1230 was hier de leprozerie of het melaatsenhuis 'Ter Zieken' (verwoest in 1542 en 1580, heropgericht 1662) en gronden van het XVI-landgoed Valkenburg; in XIX eigendom Mosselman dat in 1844 werd aangekocht door de 'Harmonie'. Na aankoop van de gronden werd een wedstrijd uitgeschreven voor het ontwerpen van een concertzaal met grote balzaal uitziend op de tuin. Het winnend project van P. Dens werd uitgevoerd in 1845-46. In zijn huidige vorm dateert het gebouw echter van 1890, cf. een lithografie van C. 't Felt.	! (beschermd MB 01/07/1997 R 7342)
	Harmoniestraat 29 Architecturale waardering: Modernistisch appartementsgebouw opgetrokken in opdracht van L. Birnbaum, naar een ontwerp van architect N. Kaplansky uit 1936. Het appartementsgebouw met een structuur van gewapend beton en baksteenmetselwerk, telt vijf bouwlagen onder een plat dak, waarop een terugwijkende en ondiepe dakverdieping. Typisch voor Kaplansky is de voorname, sobere behandeling van de voorgevel, waarvan de strakke lijnvoering wordt begeleid door een vlak parement, in liggend verband opgebouwd uit gevelplaten van groot formaat. Daarbij past hij witte natuursteen toe voor de bovenbouw en blauwe hardsteen voor de lage, licht inspringende pui, die zo als sokkel wordt geaccentueerd. De bovenverdiepingen tonen een nadrukkelijk horizontale geleding door gevelbrede bandramen met een korte lekdrempel, waarvan het stalen schrijnwerk bewaard bleef. Op de vlakke daklijst rust een buisleuning als borstwering voor het dakterras. Oorspronkelijk is de fraaie stalen inkomdeur met een horizontaal patroon; de garagepoort en de brievenbussen werden vernieuwd. Historische waardering: Ontwerp van architect N. Kaplansky uit 1936	T4
	Harmoniestraat 31 Architecturale waardering: Burgerwoning in beaux-artsstijl van drie bouwlagen met pseudo-mansardedak waarin drie rondboogvensters met geriemde omlijsting. Lijstgevel met baksteen parement en bepleisterde accenten. Op de bel-etage drie gekoppelde vensters in een halfgebogen erker over de breedte van de gevel. Gesloten gelijkvloers met garagepoort, deuropening en venster, alle met diefijzers afgewerkt. Gevel verlevendigd met twee festoenen en raamopeningen onder strekse boog in witte bepleistering. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	T2
	Harmoniestraat 39 Architecturale waardering: Enkelhuis van drie traveeën en drie bouwlagen. Beschilderde en bepleisterde lijstgevel op arduinen plint met rechthoekige raamopeningen in geriemde omlijstingen. Kroonlijst overkapt maar vermoedelijk nog aanwezig. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	T1
	Harmoniestraat 45 Architecturale waardering: Enkelhuis van drie traveeën en drie bouwlagen. Beschilderde en bepleisterde lijstgevel op arduinen plint met rechthoekige raamopeningen in geriemde omlijstingen. Kroonlijst overkapt maar vermoedelijk nog aanwezig. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	T1 (inventaris 3nc)
	Harmoniestraat 51 Architecturale waardering: Rijhuis in de stijl van de Nieuwe Zakelijkheid bestaande uit drie bouwlagen onder plat dak n.o.v. E. Van Steenbergen. Lijstgevel van donkere baksteen. Inkom en garagepoort uitgewerkt als één gevelbreed geheel van glas en metaal met typische handgrepen. Horizontale vensterregisters met stalen ramen en halfronde erker op de bel-etage. Historische waardering: Ontwerp van E. Van Steenbergen uit 1933	T2 (R 6848)
	Harmoniestraat 55 Architecturale waardering: Bebouwing ingeplant parallel met de straatinrichting. Lijstgevel met parement van baksteen en gecementeerde speklagen. Eenvoudige kroonlijst met eronder een fries met meandermotief en waterlijst. Pseudo-mansardedak met dakkapellen onder gebogen omlijsting en met ijzeren leuning. Aan de achterzijde van het perceel achthoekig torentje met ingesnoerd dak bekroond door een lantaarn. Aan de straatzijde gevel opengewerkt door twee rondboogvormige raamopeningen geaccentueerde sluitsteen. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	T5
LANGE LOZANASTRAAT
	Architecturale waardering: Vrij heterogene bebouwing uit XIXd en Xxa, afgewisseld met panden uit XXb. Statige enkelhuizen van drie trav. en drie of vier bouwl. in neoclassicistische of eclectische stijl met verspringende kroonlijsten; enkele markante erkers en balkons; overwegend rechth. muuropeningen. Verder kleurige baksteengevels met rechth. of segmentboogvensters uit XXa en nieuwe bouw. Historische waardering: Tussen de Harmoniestraat en de Lokkaardstraat bestond al van ca. 1868 de Lozanaplaats. Ze werd ook Werkmansplaats geheten wegens de daar gebouwde werkmanswoningen. Deze binnenplaats verdween in 1968.
	Lange Lozannastraat 277 Architecturale waardering: Burgerhuis in beaux-artsstijl van twee traveeën en drie bouwlagen. Lijstgevel met parement van baksteen en natuursteen, kroonlijst op klossen. Gebogen erker die doorloopt over twee verdiepingen in de linkertravee en bovenaan bekroond wordt door een ijzeren balkonleuning. Pseudo-mansardedak met twee raamopeningen onder gebogen lijst. Rechthoekige vensteropeningen met natuurstenen monelen en negblokken. Gesloten gelijkvloers met deur, garagepoort en venster met diefijzer volledig bekleed met natuursteen. Historische waardering: Ontwerp van architect De Braey vergund d.d. 1922	T2_R1
	Lange Lozannastraat 229 Architecturale waardering: Burgerhuis van drie traveeën en drie bouwlagen. Lijstgevel met natuurstenen bekleding en kroonlijst op klossen. Op de verdiepingen rondboogvormige vensters met geaccentueerde sluitsteen. Op het gelijkvloers rechthoekige raamopeningen naast rondboogvormige deur. Ijzeren balkonleuningen op de verdiepingen boven waterlijst. Historische waardering: Ontwerp van architect De Braey vergund d.d. 1922	T2_R1
JAN VAN RIJSWIJCKLAAN
	Architecturale waardering: De brede laan heeft tussen het Koning Albertpark en de Desquinlei een residentieel karakter met voornamelijk ruime eengezinswoningen uit het begin van de 20ste eeuw en hoogbouw uit de jaren '50-'60. Het pare bouwblok (nrs. 2 t.e.m. 36) kan worden opgesplitst in drie kleine bouwblokken volgens bebouwing, bouwstijlen en type van woningen. Het eerste deel (nr. 2-8) bestaat vnl. uit ééngezinswoningen, meestal van het enkelhuistype, uit de jaren '30. Het tweede deel (nrs. 10-30) van dit bouwblok werd voornamelijk opgetrokken in de jaren '50 en bestaat zowel uit woningen, kantoren als appartementen. Het laatste deel van het pare bouwblok bestaat uit appartementsgebouwen uit de jaren '50. Historische waardering: In 1909 werd de Jan Van Rijswijcklaan aangelegd en de volledige laan werd opgeleverd in 1938. In een eerste fase werd het gedeelte tussen de Lange en Korte Lozanastraat en de huidige Desguinlei aangelegd. In 1928 werd dit deel verlengd tot aan het Koning Albertpark en de Jan De Voslei om tot slot in 1938 het deel tot aan de Boomsesteenweg aan te leggen. De naamgeving van de straat vindt zijn oorsprong bij de burgemeester Jan Van Rijswijck (1853-1906).
	Jan Van Rijswijcklaan 2 Architecturale waardering: Meergezinswoning in beaux-artsstijl gebouwd in opdracht van W. D'Hooghe, naar een ontwerp van architect Rob. De Ridder uit 1935. Het rijhuis telt drie bouwlagen en een pseudo-mansarde (leien). Recent verbouwd tot kantoren staat het gebouw vandaag in verbinding met het aanpalende nr. 4. De sobere lijstgevel van twee ongelijke traveeën wordt vooral gekenmerkt door de combinatie van natuursteen en baksteen voor het parement. Het brede zijrisaliet met een oplopende driezijdige erker, krijgt de klemtoon in een verder horizontaal gelede compositie. Smeedijzeren leuningen naar 18de-eeuws patroon en een dakkapel met voluten bepalen het stijlkarakter. Het voortuinhek werd verwijderd, het houten schrijnwerk vernieuwd. Historische waardering: Ontwerp van architect Rob. De Ridder uit 1935	T3 (R 212791)
	Jan Van Rijswijcklaan 4 Architecturale waardering: Voornaam herenhuis in art-decostijl, gebouwd in opdracht van de industrieel Jan Van den Heuvel naar een ontwerp door architect Ernest Nagels uit 1935. Het brede en diepe rijhuis van drie bouwlagen onder een pseudo-mansarde, behoort tot de meest opmerkelijke art-decohotels aan de Jan Van Rijswijcklaan. Hoewel atypisch getuigt de architectuur van een hoge graad van verfijning, met name wat het smeedijzer betreft. Recent omgevormd tot kantoren staat het gebouw vandaag in verbinding met het aanpalende nr. 2. De lijstgevel is opgebouwd volgens een symmetrische compositie die de middenas beklemtoont en de overwegend horizontale geleding doortrekt in het materiaalgebruik. Het sobere, haast klassieke karakter berust op een veeleer vlakke gevelbehandeling in een verzorgde detailuitvoering, met name wat de profilering van het lijstwerk betreft. De eerste twee bouwlagen hebben een parement in witte Euvillesteen, belijnd door de brede kroonlijst. De bovenste verdieping en de blinde attiek zijn als contrast uitgevoerd in gele baksteen met een decoratief metselverband, een afgeleide van het Noords verband met regelmatige koppen. Geelkleurig glas in lood, koperen goten en een leien dakbedekking vervolledigen het kleurpalet. De middenas wordt geaccentueerd door het portaal onder een korte luifel, en een tweelicht met spiegelpenant. Het flankerende benedenvenster - uitgewerkt als driezijdige erker - en de vroegere dienstingang worden bekroond door een gebeeldhouwd boogveld met dolfijnen in een barok aandoende schelp. Opmerkelijke details zijn de fries van de driehoekige verluchtingsgaten in de daklijst en de geblokte dakvorst. Bijzonder kunstig is de art-decovleugeldeur in smeedijzer en verguld brons, met een fraai patroon van bloemtuilen in een weelderige zetting. Het stalen schrijnwerk bleef inclusief de beglazing behouden; het voortuinhek is verwijderd. De dienstingang, oorspronkelijk met een houten poort, werd verbouwd tot venster. Historische waardering: Ontwerp van architect Ernest Nagels uit 1935	T3 (R 212792)
	Jan Van Rijswijcklaan 6 Architecturale waardering: Burgerhuis in beaux-artsstijl gebouwd in opdracht van August Monet, naar een ontwerp van architect Frank Bloxkx uit 1936. Het rijhuis omvat drie bouwlagen en een pseudo-mansarde (leien). De lijstgevel van drie ongelijke traveeën met een parement in bak- en natuursteen, kenmerkt zich door een vrij klassieke opbouw met elementen ontleend aan de Lodewijk XV- en XVI-stijl. Als afspiegeling van interieurindeling wordt de asymmetrische compositie horizontaal geleed in een lage sokkel, een bovenbouw en een klassiek hoofdgestel. De bovenvensters, gevat in oplopende schouderboogomlijstingen met een droppaneel op de borstwering bepalen het verticale ritme. De linkertravee heeft een balkon als accent, terwijl gekoppelde vensters en een grotere dakkapel de brede rechtertravee beklemtonen. De middendeur kreeg een geprofileerde schouderboogomlijsting in hardsteen geïnspireerd op de 18de-eeuwse voorbeelden. Opmerkelijk is de gebeeldhouwde sluitsteen van de garagepoort in de vorm van een Grieks theatermasker met de beeltenis van de god Dionysos, een subtiele verwijzing naar de kunstdiscipline van de opdrachtgever. Het houten schrijnwerk van deur, poort en vensters - met kleine roedeverdeling en rood getinte beglazing - bleef behouden. Hetzelfde geldt voor het smeedijzer van de balkon- en vensterleuningen, de bovenlichten en het voortuinhek. Historische waardering: Ontwerp van architect Frank Blockx uit 1936	T3 (R 212793)
	Jan Van Rijswijcklaan 8 Architecturale waardering: Herenhuis in neo-Tudorstijl, gebouwd in opdracht van J. Van Thiel naar een ontwerp van architect Frank Blockx uit 1936. De rijwoning in halfopen bebouwing volgt de typologie van de stadsvilla en omvat drie bouwlagen onder een complex zadeldak (pannen). Blockx ontwierp eerder al de aanpalende woning Monet (Jan Van Rijswijcklaan 6, Antwerpen) in beaux-artsstijl. Het gevelfront dat zich uniform en in een continue verloop over de drie gevelzijden ontwikkelt, onderscheidt zich door het gelaagde parement in witte natuursteen en helrode baksteen. Het pittoreske karakter berust verder op de detaillering en de ornamentatie, die ontleend zijn aan de Engelse renaissance met name de Jacobean-stijl. Het meest opvallende onderdeel van de compositie vormen de risalieten van de voorgevel, met een oplopende driezijdige erker of bow-window, en een blinde halsvormige geveltop als bekroning. Stilistisch getrouwe details zijn de sierlijke ajour borstweringen van de balkons, de cartouches in de geveltoppen en de fijn geprofileerde waterlijsten. Het diepe rondboogportaal in de zijgevel wordt omlijst door pilasters en een entablement. Typisch zijn de decorative slokbakken van de afvoerpijpen, en de smeedijzeren windwijzer met de initialen TM, vermoedelijk verwijzend naar de familienamen van de opdrachtgever Van Thiel en zijn echtgenote, op de dakvorst. Het stalen vensterschrijnwerk en het smeedijzeren voortuinhek bleven behouden; de aanleunende garage is een latere toevoeging. Historische waardering: Ontwerp van architect Frank Blockx uit 1936	T3
	Jan Van Rijswijcklaan 16 Architecturale waardering: Dokterswoning in een neorococostijl gebouwd in opdracht van de arts A. Van Horenbeeck, naar een ontwerp van ingenieur-architect P.H. Van Horenbeeck uit 1956. Het voorname rijhuis met een natuurstenen lijstgevel van vijf traveeën, omvat drie bouwlagen onder een plat dak. Het rijk versierde gevelfront met een klassiek hoofdgestel, vormt een opvallend late toepassing van de beaux-artsstijl en is daarmee een extreem voorbeeld van het naoorlogs traditionalisme. De typologie beantwoordt aan het vroeg-20ste-eeuwse herenhuis, daar waar de ornamentatie op stilistisch correcte wijze is ontleend aan de lokale Lodewijk XV-stijl. De compositie legt de klemtoon op de middenas, met een inkomrisaliet dat uitmondt in een golvend kuifstuk met rocailles. Het verder asymmetrische gevelschema weerspiegelt de indeling van het interieur, waarbij een driezijdige erker en een aansluitend drielicht de hoofdvertrekken - salon en master bedroom - accentueren. De omlijste deur en vensters hebben een schouder- of steekboogvorm, met een rocaillesleutel, een geprofileerde lekdrempel en een smeedijzeren borstwering naar 18de-eeuws model. Het houten vensterschrijnwerk en de smeedijzeren vleugeldeur zijn bewaard; de garagepoort is vernieuwd, het voortuinhek verwijderd. Historische waardering: Ontwerp van architect P.H. Van Horenbeeck uit 1956.	T3 (R 212794)
	Jan Van Rijswijcklaan 24 Architecturale waardering: Burgerhuis in modernistische stijl gebouwd in opdracht van Antoine Herbosch, naar een ontwerp van architect Carlos Van der Voodt uit 1936. De rijwoning met een lijstgevel in natuursteen telt drie bouwlagen onder een plat dak. Herbosch liet in 1956 op het aanpalende perceel (nr. 24) een meergezinswoning met twee appartementen optrekken, waarbij architect Victor Blommaert zich voor het gevelontwerp inspireerde op de bestaande woning. Beide panden lijken daardoor één geheel te vormen, en zijn sinds de omvorming tot kantoren vandaag ook met elkaar verbonden. De woning Herbosch is representatief voor het gematigde modernise dat Van der Voodt in zijn ontwerpen uit de jaren 1930 ontplooide. De sobere gevelcompositie is symmetrisch van opbouw en onderscheidt zich door een vlakke gevelbehandeling en een verzorgd parement in een groot en regelmatig steenverband. In overeenstemming met de interieurindeling legt een brede rechthoekige erker met drielicht en aansluitend balkon de klemtoon op de bel-etage. Opvallend zijn het boven de puilijst doorlopende bovenlicht van de garage en de inkomhal, en het klassieke hoofdgestel dat de gevel afwerkt. Het schrijnwerk werd wellicht op de vlakke deur na vernieuwd; een sierlijke smeedijzeren venstertralie en de eenvoudige borstweringen bleven behouden. Hetzelfde geldt voor het hek en de bestrating met ster van de voortuin. Historische waardering: Ontwerp van architect Victor Blommaert uit 1956	T2_R3
	Jan Van Rijswijcklaan 26 Architecturale waardering: Burgerhuis in modernistische stijl gebouwd in opdracht van Antoine Herbosch, naar een ontwerp van architect Carlos Van der Voodt uit 1936. De rijwoning met een lijstgevel in natuursteen telt drie bouwlagen onder een plat dak. Herbosch liet in 1956 op het aanpalende perceel (nr. 24) een meergezinswoning met twee appartementen optrekken, waarbij architect Victor Blommaert zich voor het gevelontwerp inspireerde op de bestaande woning. Beide panden lijken daardoor één geheel te vormen, en zijn sinds de omvorming tot kantoren vandaag ook met elkaar verbonden. De woning Herbosch is representatief voor het gematigde modernisme dat Van der Voodt in zijn ontwerpen uit de jaren 1930 ontplooide. De sobere gevelcompositie is symmetrisch van opbouw en onderscheidt zich door een vlakke gevelbehandeling en een verzorgd parement in een groot en regelmatig steenverband. In overeestemming met de interieurindeling legt een brede rechthoekige erker met drielicht en aansluitend balkon de klemtoon op de bel-etage. Opvallend zijn het boven de puilijst doorlopende bovenlicht van de garage en de inkomhal, en het klassieke hoofdgestel dat de gevel afwerkt. Het schrijnwerk werd wellicht op de vlakke deur na vernieuwd; een sierlijke smeedijzeren venstertralie en de eenvoudige borstweringen bleven behouden. Hetzelfde geldt voor het hek en de bestrating met ster van de voortuin. Historische waardering: Ontwerp van architect Carlos Van de Voodt uit 1936	T2_R3 (R 212795)
	Jan Van Rijswijcklaan 28 Architecturale waardering: Herenhuis in beaux-artsstijl gebouwd in opdracht van Antoine Arts, naar een ontwerp door de architecten L. De Coninck en Maurice Potié uit 1935. Deze diepe rijwoning in halfopen bebouwing, omvat twee bouwlagen onder een pseudo-mansarde (leien). Het gebouw met een gevelbreedte van vijf traveeën, geflankeerd door de achterliggende garage, is opgetrokken uit bak- en natuursteen. De voorgevel ontleent zijn inspiratie aan het Franse 18de-eeuwse hotel, met een neo-régencedecor en een klassiek hoofdgestel. De compositie is opgebouwd uit regelmatige registers van kwartholle rondboogvensters op de begane grond, omlijste steekboogvensters op de verdieping, beide met rolwerksleutels, en dakkapellen met een gebogen pseudo-fronton in de mansarde. De klemtoon ligt discreet op de bredere middenas, bepaald door het korfboogportaal met een cartouchesleutel, een ondiep balkon, en een dakkapel met schouderstukken. Voor een sierlijk accent zorgt het smeedijzer van de balkonborstwering en de vensterleuningen, eveneens naar 18de-eeuws model. Het gevernist houten schrijnwerk van de deur en de vensters is bewaard, net als het integrale voortuinhek. In de zijgevel met een dienstingang, geeft een groot boogvenster de traphal aan. Historische waardering: Ontwerp van architecten L. De Coninck en Maurice Potié uit 1935.	T3 (R 212796)
	Jan Van Rijswijcklaan 30 Architecturale waardering: Burgerhuis in neotraditionele stijl gebouwd in opdracht van Adrien Claeijs, naar een ontwerp van architect José Schotte uit 1937. De halfvrijstaande rijwoning met een blinde zijgevel, valt op door een eigentijds traditionalistisch karakter met invloed van de cottagestijl. De architectuur is sterk verwant met de Style Hoge, tijdens het interbellum een populaire bouwstijl bij de burgerij in Gent en omstreken, ontwikkeld door architect Charles Hoge. Het gebouw in baksteenbouw verwerkt met onderdelen in natuursteen, omvat drie bouwlagen onder een complex zadeldak (pannen). Typisch voor de 'Style Hoge' wordt de voorgevel bekroond door een hoge overstekende geveltop, een puntgevel met vakwerkpatroon in het metselwerk en houtbeschot in de top. Deze vormt het sluitstuk van een oplopend risaliet, met op de bel-etage een erker onder een leien dakje, en aansluitend het drielicht waarop de geveltop rust. De erker, oorpsronkelijk met een liggend zijvenster, werd tot de huidige symmetrische indeling verbouwd in 1978. Het gevernist houten schrijnwerk van de centrale rondboogdeur, de garagepoort en de vensters bleef behouden; het smeedijzeren voortuinhek werd gedeeltelijk verwijderd. Historische waardering: Ontwerp van architect José Schotte uit 1937.	T3 (R 212797)
KONINGIN ELISABETHLEI
	Historische waardering: Deze laan is een eerste gedeelte van de oude weg die vanuit Antwerpen in zuidoostelijke richting naar Wilrijk loopt. De aanduiding was dan ook lange tijd 'weg van Wilrijk naar Antwerpen' en 'Wilrijksebaan'. De naam Warandestraat voor deze weg en ook voor het gedeelte van de Karel Oomsstraat tot aan de Markgravelei is gewettigd bij C.B. van 29/05/1846. In het Frans heette het hier 'rue de la pépinière'. De huidige benaming dateert van bij C.B. van 21/02/1919. De straat werd genoemd naar de derde koningin der Belgen. De naam van deze beschermster van de kunst blijft gehecht aan de jaarlijkse Koningin Elisabethwedstrijd voor muziekuitvoeringen.
	Koningin Elisabethlei 4 Architecturale waardering: Appartementsgebouw 'Résidence La Pépinière' in beaux-artsstijl van vier traveeën en zes bouwlagen. Parement van baksteen gecombineerd met natuursteen op een geblokt gelijkvloers. De twee buitenste risalieten worden geaccentueerd door een gebogen erker die doorloopt over drie etages en worden afgewerkt door rocailles. De gevel wordt horizontaal gemarkeerd door waterlijsten en balkons met balustrades, dat op de vierde etage over de volledige gevelbreedte doorloopt. Terugwijkende vijfde en zesde verdieping, onder kroonlijst op klossen. Gevarieerde muuropeningen, op sommige plaatsen met een ijzeren balkonleuning en in de zijrisalieten met stenen vensterstijlen. Schouderboogvormige deuropening centraal in de gevel bekroond door een rocaille. Historische waardering: eerste helft 20ste eeuw	T4
	Koningin Elisabethlei 6 Architecturale waardering: Appartementsgebouw 'Résidence Belle-Vue" in modernistische stijl van zes traveeën en 9 bouwlagen. Parement van witte natuursteen en blauwe hardsteen op het gelijkvloers. De twee buitenste traveeën springen naar voor en de middelste traveeën worden geaccentueerd door een omlijsting uitgewerkt in witte natuursteen. Terugwijkende bovenste bouwlaag onder een plat dak. Eerste en negende verdieping met doorlopende decoratieve ijzeren borstwering. Oorspronkelijk stalen schrijnwerk dat niet overal intact bewaard is gebleven. Historische waardering: Ontwerp van architecten F. Dens en Léon Stynen voor het oprichten van flatgebouw 'Résidence Belle-Vue' vergund d.d. 1934.	T4
	Koningin Elisabethlei 8 Architecturale waardering: Maakt deel uit van een symmetrische gevelwand van negen traveeën en drie bouwlagen in eclectische stijl met neoroco-inslag. Lijstgevel met parament van witte steen. Middenpartij van vijf traveeën afgelijnd door attiek met beelden voor achteruitwijkende derde bouwlaag. Flankerende risalietvormende, hoger opgaande hoektravee onder golvende kroonlijst. Venstertravee op verhoogde begane grond. Benadrukte centrale travee met segmentboogdeur en rondboogvenster met balkon in geblokte omlijsting met gebogen kroonlijst en kuifstuk. Voorts segmentboogvenster in platte bandomlijsting. Balustrade op begane grond, ijzeren leuning op verdieping. In de uiterste travee een vleugeldeur onder gebogen latei en bovenlicht. Historische waardering: 1905	T3_R2 (R 7054)
	Koningin Elisabethlei 10 Architecturale waardering: Maakt deel uit van een symmetrische gevelwand van negen traveeën en drie bouwlagen in eclectische stijl met neorococo-inslag. Lijstgevel met parament van witte steen. Middenpartij van vijf traveeën afgelijnd door attiek met beelden voor achteruitwijkende derde bouwlaag. Flankerende risalietvormende, hoger opgaande hoektravee onder golvende kroonlijst. Venstertravee op verhoogde begane grond. Benadrukte centrale travee met segmentboogdeur en rondboogvenster met balkon in geblokte omlijsting met gebogen kroonlijst en kuifstuk. Voorts segmentboogvensters in platte bandomlijsting. Balustrade op begane grond, ijzeren leuning op de verdieping. In de uiterste travee een vleugeldeur onder gebogen latei en bovenlicht. Historische waardering: 1905	T3_R2 (R 7054)
	Koningin Elisabethlei 12 Architecturale waardering: Maakt deel uit van een symmetrische gevelwand van negen traveeën en drie bouwlagen in eclectische stijl met neorococo-inslag. Lijstgevel met parament van witte steen. Middenpartij van vijf traveeën afgelijnd door attiek met beelden voor achteruitwijkende derde bouwlaag. Flankerende risalietvormende, hoger opgaande hoektravee onder golvende kroonlijst. Venstertravee op verhoogde begane grond. Benadrukte centrale travee met segmentboogdeur en rondboogvenster met balkon in geblokte omlijsting met gebogen kroonlijst en kuifstuk. Voorts segmentboogvenster in platte bandomlijsting. Balustrade op begane grond, ijzeren leuning op de verdieping. In de uiterste travee een vleugeldeur onder gebogen latei en bovenlicht. Historische waardering: 1905	T3_R2 (R 7054)
	Koningin Elisabethlei 16 Architecturale waardering: Herenhuis van vier traveeën en vier bouwlagen in neoclassicistische stijl n.o.v. J. Hertogs. Lijstgevel van bak- en natuursteen op bossagesokkel van arduin. Begane grond met geblokt parament, bovenbouw verlevendigd met speklagen en kordons. Gevelafsluiting met houten kroonlijst op modillons boven met rankwerk versierd fries. Rechthoekige muuropeningen, op de begane grond in geriemde omlijsting met sleutel, op de bel-etage met versierd paneel op de borstwering, flankerende Ionische halfzuilen en driehoekig fronton, op de derde bouwlaag met gestrekte waterlijst op gegroefde consoles. Historische waardering: 1894	T3 (R 7055)
	Koningin Elisabethlei 18 Architecturale waardering: Halfvrijstaand herenhuis in neorococostijl n.o.v. J. Hertogs. Lijstgevel bekleed met witte natuursteen van zes traveeën en drie bouwlagen op verhoogde begane grond met afgeknot schilddak met markante dakkapellen, schoorstenen en siervazen. Uitgebreid met een lagere uitbouw aan de zuidzijde. Geaccentueerde middentravee met erker en balkon opgenomen in kolossale, geblokte rondboognis met kuifstuk. Segmentbogige muuropeningen met rocaillesleutel. Historische waardering: 1892	T3 (R 7056)
	Koningin Elisabethlei 26 Architecturale waardering: Vrijstaande eclectische woning in beboomde tuin. Imposant gebouw van bak- en natuursteen van zes traveeën en twee bouwlagen op verhoogde begane grond onder pseudo-mansarde dak n.o.v. J. Hertogs. Markante deurtravee met korfboogpoort en balkon, voorafgegaan door ruime bordestrap met ijzeren leuning en verhoogd segmentbogig fronton. Aflijnende hoekpilasters, kordons en speklagen. Rechthoekige en getoogde vensters. Historische waardering: 1910 Koningin Elisabethlei 16 - provinciehuis Architecturale waardering: De plannen gerealisserd door M. De Vocht en R. Gosemans in 1968 getuigen van een architectuurhistoirsche en artistieke waarde. In het bijzonder de voorbouw met zijn representatieve ruimten (o.m. de Pitzemburgzaal , het trappenhuis,…) en het kunstpatrimonium in de open ruimte (o.m. de fontein van Pol Burry, 1981) zijn behoudenswaardig. Historische waardering: gepland 1968, uitgevoerd in de jaren 1970-1980.	! (beschermd als monument bij MB van 25/10/2011) T5
SCHULSTRAAT
	Schultstraat 61 Architecturale waardering: Hoekwoning van vier traveeën en drie bouwlagen. Lijstgevel met bakstenen parament en geblokte natuurstenen pui onder pseudo-mansardedak met twee dakkapellen. Horizontale gevelgeleding geaccentueerd door waterlijsten en eenvoudige kroonlijst. Gesloten erker op consoles. Aansluitende tuinmuur. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	T2
PRINS ALBERTLEI
	Architecturale waardering: De bebouwing t.o.v. het park bestaat uit nog enkele herenhuizen uit de 'Belle-Epoque' en vnl. vervangende flatgebouwen vanaf ca. 1925. Historische waardering: De huidige benaming is gegeven door de gemeenteraad van Berchem op 27/08/1905, naar aanleiding van het bezoek van Z.K.H. prins Albert op 18/08/1905. De vroegere namen Robinetstraat en Kraanstraat gaant erug op de herberg 'le Robinet met grote speelhof', die destijds aan de hoek van de aanpalende Berchemse Le Grellelei was gelegen.
	Prins Albertlei 4 Architecturale waardering: Verbouwing van een herenhuis tot appartementsgebouw. Oorspronkelijk volume bestaande uit bel-étage met drie traveeën en twee bouwlagen. Latere toevoeging van twee bouwlagen en terugspringende dakverdieping. Gelijkvloers met rondboogramen en rondboogdeur met geblokte omlijsting en sleutel met guirlandes. Linkertravee met erker doorlopend over drie bouwlagen op consoles. Op de verdiepingen rechthoekige raamopeningen met geriemde omlijstingen. Waterlijsten doorlopend over de breedte van de gevel. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	T3_T4
	Prins Albertlei 8 Architecturale waardering: Burgerwoning in beaux-artsstijl van twee traveeën opde verdiepingen en drie traveeën op het gelijkvloers en twee bouwlagen. Lijstgevel met parament van bak- en natuursteen onder kroonlijst op klossen. Pseudo-mansardedak met twee dakvensters onder gebogen lijst. Driezijdige erker op de rechtse travee met erboven een balkon met ijzeren leuning. Segmentboogvormige raamopeningen met strekse bogen in natuursteen. Geheel verlevendigd met speklagen. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	T3
	Prins Albertlei 10 Architecturale waardering: Imposante herenwoning van vier traveeën en vier bouwlagen met souterrain onder plat dak. Een sculpturaal bewerkte witstenen lijstgevel in eclectische stijl met vnl. neoclassicistische ornamenten. Historische waardering: 1910	T3
	Prins Albertlei 17 Architecturale waardering: Voormalige woning Nottebohm, heden salons Magnus, deel uitmakend van voormalige groepsbebouwing op hoek Le Grellelei naar ontwerp van J.B. Vereecken. Neobarok enkelhuis van drie bouwlagen en souterrain onder mansardedak met zwaar omlijste dakkapel en flankerende oculi. Witstenen parament met rustica op de begane grond. Bovenbouw afgelijnd door Ionische pilasters aan weerszijden van gevelbrede loggia met balkon. Kenmerkend voor J.B. Vereecken zijn het parabolisch venster en de plastische uitwerking met hermen, koppen en siervazen. Gelijkvloers neo-Lodewijk XVI- en neorococo-salons. Historische waardering: 1890	T3
	Prins Albertlei 18 Architecturale waardering: Enkelhuis in eclectische stijl met neorococo-inslag n.o.v. Ernest Stordiau. Historische waardering: 1910	T3
	Prins Albertlei 19 Architecturale waardering: Monumentale meesterwoning, heden Rudolf Steinerschool, n.o.v. J.L. Hasse. Neoclassicistische lijstgevel van vier traveeën, overdekte doorgang en drie bouwlagen onder pseudo-mansardedak. Kenmerkend zijn de gedetailleerd uitgewerkte omlijstingen, balustrades, risalietvormende erker en balkon, in een levendige variatie van roze en witte zandsteen, blauwe hardsteen en gele baksteen met opvallen rood voegwerk. Traditionele indeling met koetspoort naar achterliggende tuin; centraal trappenhuis; representatieve ontvangstkamers in neoclassicistische en neo-Vlaamse renaissancestijl op de gelijkvloerse verdieping, eenvoudige, doch eveneens verzorgde vertrekken op de bovenverdieping. Historische waardering: 1884	T3
	Prins Albertlei 21 Architecturale waardering: Appartementsgebouw met asymmetrische gevelindeling van twee traveeën en tien bouwlagen onder plat dak. Geaccentueerde vooruitspringende rechtse travee verlevendigd met ijzeren borstwering. Linkse travee met bandramen. Parement in natuursteen en blauwe hardsteen voor het gelijkvloers. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	T4_R3
	Prins Albertlei 22 Architecturale waardering: Flatgebouw van tien bouwlagen in de stijl van de nieuwe zakelijkheid n.o.v. N. Kaplansky. L-vormige constructie van gewapend beton, in de voorgevel gemarkeerd door horizontale vensterregisters onderbroken door verticaliserende halfronde balkons met ijzeren leuning. Een gelijkaardige erker aan de achtergevel verlicht de ontbijtplaatsen. Eén woning per verdieping met leefruimten aan de straat, slaap-, bad- en meidenkamers in de achtervleugel. Aparte dienstingang. Lift van 1948 van het merk Daelemans nr. 1533. Historische waardering: 1936	T4_R3
	Prins Albertlei 23 Architecturale waardering: Flatgebouw van zeven bouwlagen en souterrain, aanleunend bij de neoclassicistische traditie. Parement van bak- en natuursteen. Eerste drie bouwlagen met geblokt parement en imitatievoegen, met doorlopende waterlijsten. Geaccentueerde travee met op de eerste drie bouwlagen doorlopende afgeronde erker en op de hoogste bouwlagen gekoppelde vensteropeningen. Vierde etage met ijzeren borstweringen voor de raamopeningen. Gevel beëindigd door een kroonlijst op klossen. Historische waardering: 1925	T4_R3
	Prins Albertlei 24 Architecturale waardering: Flatgebouw van zeven bouwlagen en souterrain, aanleunend bij neoclassicistische traditie. Historische waardering: 1925	T4_R3
MECHELSESTEENWEG
	Architecturale waardering: Lintbebouwing waarvan de oudste panden mogelijk opklimmen tot XIXc (cf. vele bouwaanvragen) en XIXd; thans veelvuldig onderbroken door recente hoge bouw van flats en kantoren, o.m. AWW en Ebes. Oorspronkelijke bebouwing met burger- en herenhuizen, meestal in neoclassicistisch geïnspireerde stijl. Statige, bepleisterde en beschilderde of natuurstenen lijstgevels gemarkeerd door risalieten, balkons, stuc- en lijstwerk. Diverse muuropeningen, o.m. enkele brede (koets)poorten; gelijkvloerse verd. in N-straatdeel en aan O-zijde vaak met luxe-winkels, o.m. kleding, meubelen, antiek, porselein, voeding en bloemen. Inplanting van school en kerk aan O-zijde; op grens met Berchem: gebouwen van brouwerij De Koninck. Historische waardering: Al in 1395 heet deze weg 'Mechelschen steenwech'. Zeer sporadisch komt ook de naam St-Jorissteenweg voor, en op de 19de eeuwse plattegronden van voor 1846 heet het wel eens Berchemsesteenweg of Mechelsebaan. Bij de wettiging van C.B. van 29/05/1846 strekte de Mechelsesteenweg zich op Antwerps grondgebied uit van het talud van de Spaanse vesting, even ten westen van de Hemelstraat tot aan de Boomgaardstraat, Antwerps-Berchemse grens. In 1868 kreeg ze haar huidige vorm.
	Mechelse Steenweg 212 Architecturale waardering: Neoclassicistisch appartementsgebouw van vier bouwlagen en 8 traveeën onder pseudo-mansardedak met dakvensters. Geblokt gelijkvloers op arduinen pui. Risalieten met geblokte omlijsting en balkons met balustrade op consoles. Over de breedte van de gevel doorlopende waterlijsten. Geaccentueerde ingangstravee met drieledige erker en rondboogpoort met oeil-de-boeuf. Souterrain met diefijzers. Rechthoekige raamopeningen in geriemde omlijstingen. Historische waardering: eind 19e - begin 20ste eeuw	T4
	Mechelse Steenweg 214 Architecturale waardering: Herenhuis van vier traveeën en drie/vier bouwlagen. Gevel met parement van natuursteen beëindigd door balustrade en afgeknotte puntgevel. Rechthoekige en rondboogvormige raamopeningen. Drieledige erker op de eerste verdieping en balkons met ijzeren balustrades op de tweede verdieping. Historische waardering: eerste helft 20ste eeuw	T3
	Mechelse Steenweg 216 Architecturale waardering: Feestzaal Harmonie' met gelijknamig park ten zuiden en toegangsgebouw aan Mechelsesteenweg. Toegangsgebouw, via een lange gang met blinde muur verbonden met de zaal. Aan straatzijde bepleisterde en beschilderde topgevel in neoclassicistische stijl, gemarkeerd door schijnvoegen, gekorniste lijsten, driezijdig gebroken fronton, topstuk met voluten en sierlijk stucwerkmedallion met monogram HR en kroon. Rechth. vleugeldeur onder blind gesculpteerd boogveld met lier en rankwerk in brede geprofileerde omlijsting met zware sleutel. Neoclassicistisch hoofdgebouw van dertien trav. en één à twee bouwl. onder onregelmatige bedaking, aan achterzijde aanleunend bij bebouwing van Mozartstraat en Mechelsesteenweg, aan voorzijde uitziend op het Harmoniepark. Vrijwel rechth. grondplan: dominerende en hoger opgaande middenpartij met tuitgevel en portiek, licht uitspringende hoektrav. Bepleisterde en beschilderde lijstgevels op sokkel van arduin; ritmerende pilasters met versierde schacht en composietkapiteel alternerend met rondboogvormige (deur)vensters in geprofileerde omlijsting, beglaasde vleugeldeuren met metalen roedenverdeling in waaiers. Hoeken en zijgevels met flankerende vensters in geprofileerde omlijsting waarboven ovale nissen met bustes van componisten. Omlopend hoofdgestel met vlakke architraaf, fries en gekorniste kroonlijst. Vijf middentrav. met hoger opgetrokken uitgevel; groot halfrond venster met tussenstijlen en metalen roedenverdeling in brede geprofileerde omlijsting met palmettenmotief; in top laagreliëf met letter H, lier en rankwerk. Portiek op geornamenteerde pijlers, uiterste trav. met ingeschreven rondboog met geprofileerde archivolt en voluutsleutel, bekronend hoofdgestel. Aansluitend omlopende luifel van glas en metaal op gietijzeren steunlijst en zuiltjes. In het park: arduinen gedenkteken met fontein voor Peter Benoit (1834-1901) door Henry Van de Velde; onthuld op 12 december 1934 voor de Koninklijke Vlaamse Opera (Frankrijklei) en verplaatst naar de tuin van de Harmonie in 1953-54. Historische waardering: Feestaal Harmonie' met gelijknamig park ten zuiden en toegangsgebouw aan Mechelsesteenweg. Sinds 1923 stadseigendom, voordien zomerlokaal van de in 1814 opgerichte 'Société d'Harmonie', vanaf 1829 'Koninklijke Maatschappij de Harmonie'. Vanaf ca. 1230 was hier de leprozerie of het melaatsenhuis 'Ter Zieken' (verwoest in 1542 en 1580, heropgericht 1662) en gronden van het XVI-landgoed Valkenburg; in XIX eigendom Mosselman dat in 1844 werd aangekocht door de 'Harmonie'. Na aankoop van de gronden werd een wedstrijd uitgeschreven voor het ontwerpen van een concertzaal met grote balzaal uitziend op de tuin. Het winnend project van P. Dens werd uitgevoerd in 1845-46. In zijn huidige vorm dateert het gebouw echter van 1890, cf. een lithografie van C. 't Felt.	! (beschermd bij MB 01/07/1997 R 7342)
	Mechelse Steenweg 207 Architecturale waardering: Neoclassicistische burgerwoning van drie traveeën en drie bouwlagen. Parement van natuursteen met geblokt gelijkvloers op arduinen pui. Drieledige erker op consoles op de eerste verdieping bekroond door balkon met ijzeren balustrade. Rechthoekige raamopeningen in geriemde omlijsting met sleutel op de eerste verdieping en steekboogvormige raamopeningen op de tweede verdieping. Gevel beëindigd door kroonlijst op klossen. Later aangepaste mansardeverdieping die afbreuk doet aan het geheel. Historische waardering: eerste helft 20ste eeuw	T2
	Mechelse Steenweg 225a Architecturale waardering: Nr. 225-229 en Belgiëlei nr. 206-210. Hoekpand van zeven bouwlagen + dakverdieping, van 1925 naar opdracht van F. Dens. Flatgebouw met natuurstenen lijstgevel gemarkeerd door hogere, erkervormige uitgebouwde risalieten. Doorlopende ijzeren balkonleuningen. Rechthoekige vensters en gebogen dakvensters. Begane grond met winkelpui. Historische waardering: Ontwerp van architect F. Dens vergund van 1925	T4 (R 7324)
	Mechelse Steenweg 245a Architecturale waardering: Appartementsgebouw van zes bouwlagen met afgeronde hoektravee. Parement van rode baksteen met arduinen omlijstingen en onderpui. Horizontale gevelgeleding door gebruik van bandramen. Historische waardering: Ontwerp van architect M. Minne van 1948	T4
	Mechelse Steenweg 247 Architecturale waardering: Z.g. 'De Zonnewijzer', woon -en kantoorcomplex n.o.v. L. Stynen. Acht bouwlagen waarvan bovenverdieping inspringend. Natuurstenen parement met rechthoekige muuropeningen en overdekte balkons. Vlakke zijgevel met rechthoekige vensters. Historische waardering: Ontwerp van architect L. Stynen uit 1954	T4 (R 7325)
	Mechelse Steenweg 251 Architecturale waardering: Neoclassicistisch enkelhuis van vier traveeën en twee bouwlagen onder mansardedak met oeil de boeufs. Bepleisterde en beschilderde lijstgevel met licht, geblokt risaliet met dakvenster onder driehoekig fronton. Arduinen sokkel en puilijst met klein balkon op bovenverdieping. Gelede architraaf, panelenfries en gekorniste kroonlijst met tandlijst op (gekoppelde) consoles. Rechthoekige vensters op de bovenverdieping in geriemde omlijsting met oren en kordonvormende arduinen lekdrempels. Rechts brede rondboogpoort in geprofileerde omlijsting met voluutsleutel, zwikken met stucwerk; vleugeldeur met halfrond bovenlicht. Historische waardering: einde 19e eeuw	T3 (R 7326)
	Mechelse Steenweg 253 Architecturale waardering: Rijhuis van twee traveeën en drie bouwlagen in neoclassicistische stijl. Bepleisterde en beschilderde met imitatievoegen en hoge arduinen sokkel; brede rechtertravee met balkon. Rechthoekige vensters in entablementomlijsting, op tweede travee met rijk bewerkte cartouchesleutels en gebogen fronton (balkonvenster). Rechthoekige deur met smeedijzerwerk. Historische waardering: einde 19e eeuw	T3 (R 7327)
	Mechelse Steenweg 259 Architecturale waardering: Appartementsgebouw van acht bouwlagen met parement van natuursteen op arduinen plint. Volumewerking in de gevel door een getrapte verticale gevelgeleding. Horizontale gevelgeleding door de toepassing van bandramen. Rechtertravee met balkons met ijzeren borstweringen. Historische waardering: Ontwerp van architect E. De Winter van 1937	T4
	Mechelse Steenweg 263 Architecturale waardering: Breed enkelhuis van vier traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak. Bepleisterde en beschilderde neoclassicistische lijstgevel op arduinen sokkel, imitatievoegen op de verhoogde begane grond, doorlopende lekdrempels en brede puilijst, panelenfries en kroonlijst op voluutconsoles. Rechthoekige vensters op begane grond met afgeronde bovenhoeken, in geriemde omlijsting met bewerkte sleutels. Eenvoudige rondboogpoort. Historische waardering: tweede helft 19e eeuw	T3 (R 7328)
	Mechelse Steenweg 271 Architecturale waardering: Kantoorgebouw E.B.E.S, hoge bouw n.o.v. L. Stynen i.s.m. H. Van Kuyck. Brede sokkel gevormd door begane grond (opslag + tentoonstellingsruimte) en eerste bouwlaag (klantenonthaal), verder rechthoekig torengebouw van elf verdiepingen (administratie). Rechthoekige muuropeningen en brede doorlopende glaspartijen (trapzalen). Het oorspronkelijk ontwerp met skelet en zelfdragende wanden van staal beoogde een uitgesproken verticaliteit door de metalen stijlen en de inspringende borstweringen. Aangezien het complex werd gerealiseerd met betonskelet en natuurstenen bekleding, ging de door de architect gewilde verticaliteit grotendeels verloren. Historische waardering: Ontwerp van L. Stynen van 1958-59	T5 (R 7329)
	Mechelse Steenweg 279 Architecturale waardering: Showroom met aansluitende garage n.o.v. L. Stynen. Lijstgevel van twee bouwlagen met hoog rechthoekig winkelraam, bovenverdieping met vensterregister en rechts balkon met ijzeren leuning. Historische waardering: Ontwerp van L. Stynen van 1947	T5 (R 7330)
	Mechelse Steenweg 281 Architecturale waardering: Neoclassicistisch burgerhuis van vier traveeën en twee bouwlagen. Lijstgevel met parement van bak- en natuursteen op arduinen pui onder kroonlijst op klossen. Geaccentueerde inkomtravee met decoratief uitgewerkte erker en rechthoekige geriemde deuropening onder oeil de boeuf. Geblokt gelijkvloers met rechthoekige muuropeningen met sluitseen. Doorlopende waterlijst over de breedte van de gevel. Eerste verdieping met afwisseling tussen bak- en natuursteen. Rechthoekige raamopeningen bekroond door driehoekvormig fronton, verlevendigd met negblokken en met ingewerkte ijzeren balkonleuningen. Doorlopend fries onder kroonlijst over de breedte van de gevel. Historische waardering: eerste helft 20ste eeuw	T3_T5
	Mechelse Steenweg zn Architecturale waardering: Neoclassicistisch burgerhuis van vier traveeën en twee bouwlagen. Beschilderde en bepleisterde lijstgevel op arduinen pui onder kroonlijst op uitgelengde gegroefde consoles met tandlijst en fries. Geblokt gelijkvloers met rechthoekige muuropeningen in geriemde omlijsting. Op de verdieping raamopeningen onder kroonlijst op consoles met tandlijst en fries. Twee buitenste raamopeningen met balustrade. Waterlijst die over de volledige breedte van de gevel doorloopt. Poort in linkertravee. Historische waardering: eerste helft 20ste eeuw	T3_T5
	Mechelse Steenweg 287 Architecturale waardering: Enkelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder later toegevoegde dakverdieping. Ontpleisterde lijstgevel met rechthoekige vensters in geriemde omlijsting met eenvoudige sleutel, arduinen lekdrempels, doorlopend op de bovenverdieping. Gelijkvloerse verdieping met betraliede vensters en rechthoekige deur in hardstenen omlijsting onder gestrekte waterlijst. Historische waardering: tweede helft 19e eeuw	T3_T5 (R 7331)
	Mechelse Steenweg 289 Architecturale waardering: Dubbelhuis van vier traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak. Ontpleisterde lijstgevel met rechthoekige vensters in geriemde omlijsting met eenvoudige sleutel, arduinen lekdrempels, doorlopend op de bovenverdieping. Rechthoekige deur in hardstenen omlijsting. Historische waardering: tweede helft 19e eeuw	T3_T5 (R 7331)
	Mechelse Steenweg Architecturale waardering: N.v. 'Brouwerij De Koninck' gelegen op de hoek met Boomgaardstraat, de grensstraat tussen Antwerpen en Berchem. Oorspronkelijke afspanning 'De Plaisante Hof' in 1827 gekocht door familie De Koninck, in 1833 definitieve vestiging van brouwerij 'De Hand', naamgeving i.v.m. grenspaal met 'Antwerpse hand' (cfr. huidig embleem van brouwerij). Woonhuis met aansluitende brouwerijgebouwen, ingeplant tussen Boomgaard- en Haringrodestraat, oudste gebouwen rond gekasseide binnenplaats, aan Boomgaardstraat. Dubbelhuis van vijf + drie traveeën en twee bouwlagen onder afgewolfd zadeldak. Recent opgeknapte bepleisterde en beschilderde neoclassicistische lijstgevel met kordonvormende lekdrempels op bovenverdieping, eenvoudige gevelbeëindiging. Rechthoekige vensters, beluikt en enkele betralied op gelijkvloerse verdieping, met afgeronde bovenhoeken en geriemde omlijsting met oren op bovenverdieping. Rechthoekige deur in bandomlijsting. In Boomgaardstraat aansluitende, t.o.v. rooilijn uitspringende, brouwerijgebouwen rondom gekasseide binnenplaats. Verankerde en beschilderde baksteenbouw aan de straatzijde van twee bouwlagen onder pannen bedaking. Diverse muuropeningen: rechthoekig, segment- en rondboogvormig. Bewaarde overluifelde houten laadluiken. Voorts recentere en hogere gebouwen. Historische waardering: tweede helft 19e eeuw - eerste helft 20ste eeuw	T3_T5 (R 7332)
KONING ALBERTPARK
	Historische waardering: Gelegen op de Z-grens van Antwerpen. In een akte van 1227 werd deze vlakte vermeld als 'Papenmoer'; rond dezelfde tijd werd ter plaatse van de huidige feestzaal Harmonie, ten W van het Albertpark, het leprozenhuis 'Ter Zieken' opgericht. In 1479 kocht de stad een deel van het Papenmoer om er een galgenveld op te richten; het behield deze functie tot in 1703; het nieuwe galgenveld was net zoals nu, omsloten door drie banen. Na 1703 verwerd het tot een wildernis. In 1754 greep de overheid in; het galgenveld zou omgeschapen worden tot een wandelplaats; een aantal dreven werden aangelegd en het middenstuk uitgegeven voor de landbouw. Onder het Franse bewind, in 1803 werd het oude justitieveld van de stad opgeëist ten bate van het departement en omgevormd tot plantentuin (z.g. Pépinière' of 'Jardin Botanique'), gesloten voor het publiek. In 1809 werd de Warande opnieuw aan de stad afgestaan en in november 1861 opengesteld voor het publiek. In 1834, 1854, 1855, 1862 werd telkens aan de omvorming van de Warande gewerkt en in 1868 werd de vest gedempt die de Warandestraat, thans Koningin Elisabethlei, bezoomde. In 1875 werd een prijskamp uitgeschreven voor een grondige verandering; het plan voor een Engelse tuinaanleg door E. Bruno, architect en tuinbouwkundige uit Parijs werd goedgekeurd en in 1877-78 uitgevoerd. Gelet werd op het behoud van zoveel mogelijk bomen.
	Architecturale waardering: Octogonaal gebouwtje met arduinen onderbouw, gemarkeerd door polygonale hoekpilasters, sokkel en boogfries en bovenbouw bestaande uit een ijzerconstructie met floraal versierde zuiltjes en opengewerkte ribben met bladmotief onder achtkantige dakkap met bewerkte houten gootlijst, acroteria, uitgewerkte attiek met siervazen en lier als nokversiering; de houten binnenbekleding verfraaid met gestileerd bloemmotief. Ijzeren steektrap en platform met borstweringen van in elkaar gestrengelde takken (ijzer). Historische waardering: Ontwerp van P. Dens uit 1876-77.	T5 (R 7020)
	Architecturale waardering: Hulde aan Camille Coquilhat uit 1893 van de hand van Jacques de Lalaing. Bronzen figuur op een zwaar voetstuk in hardsteen met rustieke bossage. Een naakte negerin met weelderige vormen staat op een uitstekende knoest op de stam van een boom; haar hoofd steekt tussen de bladeren. Zij buigt zich voorover om hulde te brengen aan het portret van Coquilhat. Het portret, een basreliëf, is samen met een vierkante tekstplaat gevat in een stèlevormige staander, versierd met guirlandes en uitgevoerd in grillige contouren. Het monument werd ingehuldigd op 2 juni 1894. Historische waardering: Ontwerp van Jacques de Lalaing van 1893	(R 7021)
	Architecturale waardering: De Danseres of Ballerina uit 1953 van de hand van Oscar Jespers. Bronzen figuur op een rechthoekige sokkel in hardsteen. Het beeld werd door het stadsbestuur aangekocht op 20 november 1959 en kort daarna in het Koning Albertpark opgesteld. Historische waardering: Ontwerp van Oscar Jespers van 1953	(R 7021)
	Architecturale waardering: Hoveniersmagazijn met verspringende dakvlakken en volumes. Parement van baksteen met decoratief metselverband. Overkragende dakkap op houten consoles. Historische waardering: Ontwerp van P. Dens uit 1876-77.	T5
	Architecturale waardering: Grenspaal

Naar boven

Inhoudsoverzicht

Toon volledige document

Meer info over dit plan.